(HBDT) - Thơ̒i tiết tliến muô̒ xwân he̒ năm năi ziḙ̂n biển zất bất thươ̒ng, ta̭w diê̒w kiḙ̂n cho môô̭ch xổ bḙ̂nh zi̭ch fát tliến, dă̭c biḙ̂t la̒ kủm muô̒ ớ ta̒n kác tính miê̒n Bắc. Tlêênh diḙ̂ pa̒n tính ha, thơ̒i zan khânh ni ta̒n ka bḙ̂nh kủm muô̒ kỏ tliê̒w hưởng tăng. Mo̭l zân kâ̒n tlú dôô̭ng foo̒ng, chẩng bḙ̂nh kủm muô̒, báw bḙ̂ khức khwé tloong thơ̒i diếm thơ̒i tiết tliến muô̒.

Eenh Ngwiḙ̂n Ngoo̭c Khẳnh, fươ̒ng Hư̭w Ngi̭ (TF Hwa̒ Bi̒nh) chiê xé: Thơ̒i zan bươ̒ hô̒i, ká nha̒ 5 ngươ̒i mo̭l kỏ têểnh 4 mo̭l bi̭ bắc bḙ̂nh kủm A. Mo̭l tâ̒w tiên bi̭ bắc kủm la̒ bơ̭ tôi. Măng mo̭l mai, xốt kaw, bơ̭ tôi muô test wa̒i hiḙ̂w thuốc wê̒l thứ thi̒ lêênh 2 wă̭ch kủm A. Khăw di̭ lâi la̭i cho 3 kon. Khăw 1 twâ̒n diê̒w tli̭ thew dơn thuốc kuố foo̒ng khảm tư nhân, têểnh măi nha̒ tôi kơ bán i ta̒ khói bḙ̂nh. Eenh Ngwiḙ̂n Minh Twẩn, fươ̒ng Fương Lâm (TF Hwa̒ Bi̒nh) i kỏ tliḙ̂w tlửng xốt kaw, tăw mai. Eenh ản ớ nha̒ chwiến thuổng khảm pơ̭i diê̒w tli̭ ớ Khwa Chwiê̒n nhiḙ̂m Bḙ̂nh biḙ̂n Da khwa tính. Khăw 2 ngă̒i diê̒w tli̭ thew fác dô̒ kuố khwa, eenh Twẩn măng dố dơ̭ mai nhoo̭c. Eenh Twẩn cho hăi: Ka̭ măng mo̭l kwả mai nhoo̭c, xốt kaw chăng ha̭ thuổng, tôi kwiết di̭nh ti khảm pơ̭i diê̒w tli̭ ớ kơ xớ i tể cho iên tâm há chăng tư̭ ỉ ti muô thuốc, diê̒w tli̭ ớ nha̒…

Thew thôổng kê kuố Tlung tâm Kiếm xwát bḙ̂nh tâ̭t tính, pớ tâ̒w năm têểnh ngă̒i 22/3, twa̒n tính gi nhâ̭n 551 tlươ̒ng hơ̭p bắc bḙ̂nh kủm muô̒. Tloong di̭, hwiḙ̂n Kaw Foong 3, Da̒ Bắc 223, Kim Bôi 13, La̭c Xơn 24; La̭c Thwí 80, Lương Xơn 46, Mai Châw 121, Tân La̭c 21, Iên Thwí 3, TF Hwa̒ Bi̒nh 17 tlươ̒ng hơ̭p. Mé, ni chuô fái la̒ xổ liḙ̂w tlỉnh thức, bi̒ thâ̭t tể xổ mo̭l bắc bḙ̂nh kủm muô̒ tư̒ hơn. Ka̭ bắc bḙ̂nh, tư̒ mo̭l chăng têểnh kơ xớ i tể mo̒ tư̭ mêê̒nh diê̒w tli̭ ớ nha̒.

Bḙ̂nh kủm muô̒ la̒ bḙ̂nh chwiê̒n nhiḙ̂m kấp tỉnh pơ̭i biếw hiḙ̂n xốt, tăw tlôốc, tăw kơ, măng tlḙ̂t nhoo̭c, tha dác mṷi, tăw khoo̭ng kôô̒ng pơ̭i thẳng hen. Tác nhân gâi bḙ̂nh tlú iểw zo chúng lwa̭i bi zút kủm A(H3N2), kủm A(H1N1), kủm B pơ̭i kủm C. Bḙ̂nh kỏ khá năng lâi nhiḙ̂m zất kaw kwa khả thớ hơi, kwa zo̭t dác za̭i, hăi zi̭ch mṷi khoo̭ng zo thẳng hen, kha̭c chú. Thôông thươ̒ng bḙ̂nh ziḙ̂n biển nhḙl pơ̭i hô̒i fṷc tloong woo̒ng 2 - 7 ngă̒i, mé fái dét kon, mo̭l tư̒ thuối, dă̭c biḙ̂t la̒ mo̭l kỏ bḙ̂nh ma̭n tỉnh wê̒l tim, fối, thâ̭n, bḙ̂nh chwiến hwả, thiểw mẳw hăi xwi zám miḙ̂n zi̭ch… thi̒ bḙ̂nh kỏ thế ziḙ̂n biển nă̭ng hơn, lởi bi̭ biển tlửng pơ̭i i kỏ thế zâ̭n têểnh chít mo̭l.

Thew dôô̒ng chỉ Bu̒i Văn Fỏn, Tlướng khwa Foo̒ng, chẩng bḙ̂nh chwiê̒n nhiḙ̂m (Tlung tâm kiếm xwát bḙ̂nh tâ̭t tính), tliḙ̂w tlửng kuố bḙ̂nh kủm muô̒ zất khỏ fân biḙ̂t pơ̭i ta̒n bḙ̂nh dươ̒ng hô hấp khác, wiḙ̂c chwấn dwản pơ̭i diê̒w tli̭ fái twân thú thew hưởng zâ̭n kuố kơ kwan i tể. Tí tlú dôô̭ng foo̒ng, chẩng bḙ̂nh kủm muô̒ (kỏ ká kủm A), báw bḙ̂ khức khwé kuố bán thân, za di̒nh pơ̭i kôô̭ng dôô̒ng. Bô̭ I tể khwiển kảw mo̭l zân la̒ tốt ta̒n wiḙ̂c nhơ: Ka̭ kỏ tliḙ̂w tlửng thẳng hen, xốt, tha dác mṷi, tăw tlôốc, mai nhoo̭c, chăng tư̭ ỉ la̒ xét ngiḙ̂m pơ̭i muô thuốc wê̒l diê̒w tli̭ ớ nha̒ mo̒ kâ̒n liên hḙ̂ pơ̭i kơ xớ i tể tí ản tư bẩn, khảm pơ̭i xứ lỉ lâ̭p thơ̒i. Ka̭ thẳng hen pơ̭i ản mṷi fái che mô̒m pơ̭i mṷi, tốt nhất dêênh che pă̒ng khăn pái hăi la̒ khăn thăi, khăn chẩi zu̒ng môô̭ch lâ̒n hăi la̒ ôổng thăi tí la̒ zám fát tản zi̭ch pớ ta̭ng hô hấp. Tlew khấw tlang, thướ thăi pă̒ng xa̒ foo̒ng pơ̭i dác kwang hăi la̒ zung zi̭ch xát khwấn thăi (nhất la̒ ka̭ thẳng hen pơ̭i ản mṷi). Bḙ̂ xinh kwang khă̭ch môi tlươ̒ng khôổng. Chăng kha̭c chú chớ chang ớ miểng kôông kôô̭ng. Ha̭n chể ớ khânh, zảw ha̒ pơ̭i mo̭l tang bắc kủm hăi la̒ ta̒n tlươ̒ng hơ̭p ngi ngơ̒ bắc fái bḙ̂nh ka̭ chăng kâ̒n thiết. Thư̭c hiḙ̂n lổi khôổng lee̒nh mă̭nh, zư̭ ẩm mo̭l, ăn oỏng tú chất tí nơng kaw thế tla̭ng, tăng kươ̒ng bâ̭n dôô̭ng thế lư̭c, nơng kaw khức khwé.