(HBDT) - Dâ̒w khảng 3, dâ̒n tôi dêểnh thăm kơ xớ xán xwất chẩi zỏ kuố mo̭l Mươ̒ng ớ xỏm Xuổi Kó, xa̭ Kaw Xơn (Lương Xơn). Xư̭ dam mê kôô̒ng ngê̒ chiê̒n thôổng kuố kwê hương, môô̭ch xổ ngươ̒i Mươ̒ng bê̒n bí, miḙ̂t ma̒i zư̭ zi̒n ngê̒ la̒ chẩi zỏ, la̒ zư̭ zi̒n nhửng nét văn hwả kuố bổ dả dớ la̭i chăng bi̭ vất di.
Ngươ̒i zân xỏm Xuổi Kó, xa̭ Kaw Xơn (Lương Xơn) xán xwất chẩi zỏ, zư̭ zi̒n ngê̒ chiê̒n thôổng kuố mo̭l Mươ̒ng.
Za di̒nh ôông Ngwiḙ̂n Văn Chuúc, 1 tloong 5 hô̭ tloong xỏm zwi chi̒ kôông wiḙ̂c xán xwất chẩi zỏ thew duủng kắch thú kôông kuố mo̭l Mươ̒ng dơ̒i hơ. Ôông cho mắt ngê̒ la̒ chẩi zỏ kỏ bớ lô, zo bổ dả chiê̒n la̭i. Khi̒ hơ bâ̭w zuu̒ng zẩi zỏ dớ viết chư, viết kâw dổi, thư fáp, in chănh...
Chẩi zỏ ản la̒ thú kôông, fức ta̭p, chái kwa 35 kôông dwa̭n, bớ wiḙ̂c lể ngwiên liḙ̂w, ngâm, ú dêê̒nh khi la̒ tha xán fấm fái vất nướ khảng. Ngwiên liḙ̂w chỉnh dớ la̒ chẩi la̒ kâl zỏ va̒ kâl zương, mo̭l Mươ̒ng hôốc la̒ kâl rảng. Kâl zương fái cho̭n kâl beẻnh té, khwáng 3-4 năm thuối, dú to dớ boóc bo kưửng bên wa̒i, dái thâ̭t khô dớ leẻnh cho bo kâl chăng bi̭ ấm môốc, ắnh hướng dêểnh chất lươ̭ng chẩi. Bo kâl zương ngâm tloong rác 2-3 ngă̒i la̒ mê̒m tha, khi̒ da̭t tiêw chấn wê̒l dô̭ mê̒m he̒ kắch thee̒nh kác dwa̭n kỏ dô̭ za̒i khwáng 1 mét, buô̭c thee̒nh kác bỏ kon, ngâm kwa rác bôl dă̭c (zúp bo kỏ thế chỉn dê̒w) rô̒i xếp baw thuu̒ng nổ duunh khúi liên tṷc tlêênh 10 thiểng va̒ ú kwa 1 ngă̒i, 1 đêm.
Khi̒ bo kâl zương da̒ wâ̭i, wắch tha thướ kwang kheḙch khwáng 7-10 ngă̒i dớ thái hết nhươ̭ va̒ chất bôl. Khâw rỉ cho baw bế ngiê̒n tha bô̭t la̒ chẩi zỏ.. Bô̭t kâl zương ản hwa̒ ki̭ mân rác kheḙch kôô̒ng rác kâl mo̒ tloong bế tlảng chẩi. Kôông dwa̭n tlảng chẩi xḙ kwiết di̭nh tơ̒ chẩi dă̒i - hel - mi̭n, do̒i hói xư̭ khẻw lẻw cho rêênh ản fṷ nư̭ dám nhâ̭n.
Khi̒ bo kâl zương da̒ wâ̭i, wắch tha thướ kwang kheḙch khwáng 7-10 ngă̒i dớ thái hết nhươ̭ va̒ chất bôl. Khâw rỉ cho baw bế ngiê̒n tha bô̭t la̒ chẩi zỏ.. Bô̭t kâl zương ản hwa̒ ki̭ mân rác kheḙch kôô̒ng rác kâl mo̒ tloong bế tlảng chẩi. Kôông dwa̭n tlảng chẩi xḙ kwiết di̭nh tơ̒ chẩi dă̒i - hel - mi̭n, do̒i hói xư̭ khẻw lẻw cho rêênh ản fṷ nư̭ dám nhâ̭n.
Kơ xớ ôông Chuúc xán xwất chẩi zỏ thew kác dơn dă̭ch ha̒ng xổ lươ̭ng lêênh dêểnh ha̒ng ngi̒n tơ̒cho kác mâ̭w chẩi zỏ chiê̒n thôổng. Ti̒ thew dô̭ dă̒i, hel kuố chẩi, zả baảnh zaw dôô̭ng bớ 10.000 - 15.000 dôô̒ng/ tơ̒.. Nhê̒w thơ̒i diếm kơ xớ ôông Chuúc chăng ví la̒ dớ kới cho kheéch dă̭ch ha̒ng xổ lươ̭ng nhê̒w, zo nguô̒n ngwiên liḙ̂w khan hiểm, khỏ thi̒m.
Hwiḙ̂n Lương Xơn dang lêênh kể hwă̭ch chiến khai thư̭c hiḙ̂n chỉnh xắch fu̒ hơ̭p dớ hổ chơ̭ kác za di̒nh xỏm Xuổi Kó tiếp tṷc zwi chi̒ xán xwất, fát chiến kinh tể, xoong xoong kôông wiḙ̂c báw tô̒n, fát chiến ngê̒ chẩi zỏ thú kôông chiê̒n thôổng kuố mo̭l Mươ̒ng, ta̭w zưư̭ng thương hiḙ̂w la̒ng ngê̒, hưởng dêểnh hi̒nh thă̒nh diếm zu li̭ch chái ngiḙ̂m, ta̭w thêm nguô̒n thu nhâ̭p cho ngươ̒i zân diḙ̂ fương.
Wê̒l xa̭ Mi̭ Hwa̒ (Tân La̭c), pô̭ têểnh ôông Bu̒i Văn Hung - mo̭l kỏ wi tỉn kuố xỏm Chu̒ Puô̭, ăi i zee̒nh cho ôông loo̒ng kỉnh tloo̭ng. Chăng tlí hăi dẳi foong tṷc tâ̭p kwản, ôông ko̒n la̒ mo̭l gương mâ̭w tloong lơ̒i ăn thiểng khể pơ̭i wiḙ̂c la̒, tích kư̭c twiên chwiê̒n, bâ̭n dôô̭ng mo̭l zân la̒ tốt ta̒n tlú tlương kuố Dáng, tlỉnh xắch, fáp lwâ̭t kuố Nha̒ nước.
La̒ mo̭l nôông zân chân lâ̭m thăi pu̒n, hăi dẳi ản ho̭ ta̒n zả tli̭ "tấc tất, tác wa̒ng”, zu̒ diê̒w kiḙ̂n kinh tể za di̒nh ko̒n nge̒w, mé, mḙ̂ Bu̒i Thi̭ Bớt, xỏm Koóc 1, xa̭ Ngoo̭c Mi̭ (Tân La̭c) la̒ cho tư̒ mo̭l xúc dôô̭ng bới ta̒n wiḙ̂c la̒ kaw thôốch, khă̭n kha̒ng hiển hơn 4.000m2 tất, ản nước tlải tô̒l tí xâi zư̭ng tlươ̒ng hoo̭c, zoong la̭i kải kon chơ̭ wê̒l khânh hơn cho dét kon tloong bu̒ng.
Ta̒n năm kwa, kôông tác zám nge̒w wê̒l thôông tin ản cho la̒ kắch la̒ kwan tloo̭ng kóp fâ̒n nơng kaw chất lươ̭ng kuô̭c khôổng cho mo̭l zân bu̒ng dôô̒ng ba̒w zân tôô̭c thiếw khổ pơ̭i miê̒n nủi.
Tlước ngwi kơ tai na̭n chít tẳm dác xắi tha tloong zi̭p he̒, ta̒n kác kấp bô̭ Dwa̒n tlêênh di̭ê pa̒n tính Hwa̒ Bi̒nh tăng kươ̒ng kôông tác twiên chwiê̒n, tâ̭p hwẩn, tố tlức ta̒n lớp hoo̭c pơi tí nơng kaw nhâ̭n thức, tlang bi̭ tí mắt ản kắch foo̒ng, chẩng chít tẳm dác cho dét kon. Kwa di̭ kóp fâ̒n zoong la̭i cho ta̒n ủn môô̭ch muô̒ he̒ an twa̒n, bố ích.
