(HBDT) - Tơ̒ng thă̒nh kôông pơ̭i mô hi̒nh nuôi wi̭t té tlởng, mé zo thi̭ tlươ̒ng biển dôô̭ng, zả muô kải ăn tăng kaw, xán fấm paảnh tha chăng kỏ la̭i, cho dêênh, eenh Bu̒i Văn Ziḙ̂n ớ xỏm Tlaw, xa̭ Fủ Kươ̒ng (Tân La̭c) chwiến la̭i la̒ mô hi̒nh nuôi tê thá tlêênh tlải tô̒l. Khăw 5 năm, mô hi̒nh i ta̒ zoong la̭i hiḙ̂w kwá, zúp za di̒nh eenh Ziḙ̂n kỏ nguô̒n thu nhâ̭p ốn di̭nh, zám nge̒w pê̒n bư̭ng.
Mô hi̒nh nuôi tê thá i ta̒ zoong la̭i cho za di̒nh eenh Bu̒i Văn Ziḙ̂n nguô̒n thu nhâ̭p ốn di̭nh.
Pớ ziḙ̂n tích tất tô̒l kuố za di̒nh i hôô̭ng, fu̒ hơ̭p pơ̭i nuôi thá za xúc, tả la̭i kỏ nguô̒n kải ăn tư̒ pớ kâl lế pơ̭i tôô̒ng kó, eenh Ziḙ̂n i ta̒ thi̒m to̒i, hoo̭c hói pớ tư̒ nơi tí dâ̒w tư mô hi̒nh nuôi tê tư̭ nhiên. Pắt tâ̒w pớ ba̒i kon tê zôổng, têểnh măi, ta̒n tê kuố eenh i ta̒ kỏ khwáng 50 kon.
Eenh Ziḙ̂n chiê xé: "Ta̒n tê kuố za di̒nh la̒ zôổng tê khṷ, tlú iểw ớ diḙ̂ fương dêênh kỏ khá năng thích ngi tốt, lởi nuôi. Nuôi tê tá bổn dâ̒w tư ít hơn môô̭ch xổ bâ̭t nuôi khác, zả thă̒nh ka̭ paảnh tả la̭i kaw pơ̭i ốn di̭nh hơn. Ka̭ tâ̒w, tôi i tô̭l tư̒ khỏ khăn zo chuô kỏ kinh ngiḙ̂m nuôi cho dêênh tí ta̒n tê bi̭ zi̭ch bḙ̂nh, tiêw chắi, chít khả tư̒, gâi tốn ha̭i wê̒l kinh tể. Dâ̒n dâ̒n pớ ta̒n khỏ khăn di̭, tôi zút ản tư̒ kinh ngiḙ̂m, fương fáp chăm xoóc, foo̒ng bêḙ̂nh pơ̭i tích kư̭c tham kháw ta̒i liḙ̂w tí nuôi hiḙ̂w kwá hơn”.
Mô̭i kon tê té da̭t tiêw chwấn xwất tha thi̭ tlươ̒ng kâ̒n nuôi pớ 7 - 8 khảng, kân nă̭ng tlung bi̒nh pớ 20 - 25kg. Zả paảnh zaw dôô̭ng pớ 140 - 160 ngi̒n dôô̒ng/kg. Xo pơ̭i nhúc kủi thi̒ zả nhúc tê kaw pơ̭i ốn di̭nh hơn. Năm bươ̒ kwa, ta̒n tê zoong la̭i cho za di̒nh eenh Ziḙ̂n thu nhâ̭p hơn 100 tliḙ̂w dôô̒ng, zúp kái thiḙ̂n kinh tể za di̒nh. Zê ản paảnh puôn thew lưở, tlung bi̒nh 1 năm tê té ản 2 lưở, mô̭i lưở 1 - 2 kon. Nhu kâ̒w thi̭ tlươ̒ng i tư̒ cho dêênh eenh tlú iểw paảnh cho ta̒n kác tư thương lải tlêênh diḙ̂ pa̒n hwiḙ̂n Tân La̭c kôô̒ng pơ̭i ta̒n kác hwiḙ̂n khânh, chăng fái lo tâ̒w tha cho xán fấm.
Eenh Ziḙ̂n chiê xé thêm: "Nhơ̒ dâ̒w tư nuôi tê cho dêênh kinh tể za di̒nh i ta̒ khả hơn. Nuôi tê chăng khỏ, ka̭ ta̒ kwen hô̒i chí kâ̒n thá lêênh hâ̒ng, môô̭ch ngă̒i cho ăn thăm pớ 1 - 2 lâ̒n. Hơn nươ, tê té i nhănh, zoong la̭i lơ̭i nhwâ̭n tốt, zúp za di̒nh eenh fát tliến kinh tể nhănh hơn”.
Thơ̒i zan têểnh ni, eenh Ziḙ̂n teénh tiếp tṷc bớ hôô̭ng ta̒n tê, tăng xổ lươ̭ng lêênh 80 - 100 kon, dôô̒ng thơ̒i nơng kấp pơ̭i kái ta̭w hḙ̂ thôổng ku̒m tla̭i, báw dám wê̒l chất lươ̭ng pơ̭i i nhơ dáp ửng ản ta̒n iêw kâ̒w wê̒l bḙ̂ xinh, thôông thwảng, kwang.
Dôô̒ng chỉ Bu̒i Văn Nha, Chú ti̭ch Hô̭i Nông zân xa̭ Fủ Kươ̒ng cho hăi: "zấp ni̒, tlêênh diḙ̂ pa̒n xa̭ kỏ ít hô̭ nuôi tê. Mô hi̒nh nuôi tê thá tư̭ nhiên kuố za di̒nh eenh Ziḙ̂n la̒ diến hi̒nh, zoong la̭i nguô̒n thu nhâ̭p ốn di̭nh, la̒ tẩm gương cho hô̭i biên hô̭i nôông zân tloong xa̭ hoo̭c tâ̭p. Hô̭i Nôông zân xa̭ moong hảw eenh Ziḙ̂n tiếp tṷc bớ hôô̭ng, fát tliến mô hi̒nh, pơ̭i hô̭ tlơ̭, hưởng zâ̭n ki̭ thwâ̭t chăn nuôi tê tí cho ta̒n kác hô̭ ớ diḙ̂ fương, pớ di̭ kóp fâ̒n nơng kaw thu nhâ̭p cho ta̒n kản bô̭, tlung khức la̒ kôông tác xwả tỏl, zám nge̒w ớ diḙ̂ fương.
Wê̒l xa̭ Mi̭ Hwa̒ (Tân La̭c), pô̭ têểnh ôông Bu̒i Văn Hung - mo̭l kỏ wi tỉn kuố xỏm Chu̒ Puô̭, ăi i zee̒nh cho ôông loo̒ng kỉnh tloo̭ng. Chăng tlí hăi dẳi foong tṷc tâ̭p kwản, ôông ko̒n la̒ mo̭l gương mâ̭w tloong lơ̒i ăn thiểng khể pơ̭i wiḙ̂c la̒, tích kư̭c twiên chwiê̒n, bâ̭n dôô̭ng mo̭l zân la̒ tốt ta̒n tlú tlương kuố Dáng, tlỉnh xắch, fáp lwâ̭t kuố Nha̒ nước.
La̒ mo̭l nôông zân chân lâ̭m thăi pu̒n, hăi dẳi ản ho̭ ta̒n zả tli̭ "tấc tất, tác wa̒ng”, zu̒ diê̒w kiḙ̂n kinh tể za di̒nh ko̒n nge̒w, mé, mḙ̂ Bu̒i Thi̭ Bớt, xỏm Koóc 1, xa̭ Ngoo̭c Mi̭ (Tân La̭c) la̒ cho tư̒ mo̭l xúc dôô̭ng bới ta̒n wiḙ̂c la̒ kaw thôốch, khă̭n kha̒ng hiển hơn 4.000m2 tất, ản nước tlải tô̒l tí xâi zư̭ng tlươ̒ng hoo̭c, zoong la̭i kải kon chơ̭ wê̒l khânh hơn cho dét kon tloong bu̒ng.
Ta̒n năm kwa, kôông tác zám nge̒w wê̒l thôông tin ản cho la̒ kắch la̒ kwan tloo̭ng kóp fâ̒n nơng kaw chất lươ̭ng kuô̭c khôổng cho mo̭l zân bu̒ng dôô̒ng ba̒w zân tôô̭c thiếw khổ pơ̭i miê̒n nủi.
Tlước ngwi kơ tai na̭n chít tẳm dác xắi tha tloong zi̭p he̒, ta̒n kác kấp bô̭ Dwa̒n tlêênh di̭ê pa̒n tính Hwa̒ Bi̒nh tăng kươ̒ng kôông tác twiên chwiê̒n, tâ̭p hwẩn, tố tlức ta̒n lớp hoo̭c pơi tí nơng kaw nhâ̭n thức, tlang bi̭ tí mắt ản kắch foo̒ng, chẩng chít tẳm dác cho dét kon. Kwa di̭ kóp fâ̒n zoong la̭i cho ta̒n ủn môô̭ch muô̒ he̒ an twa̒n, bố ích.
