Muô̒ he̒ thơ̒i tiết dẳng noỏng la̒ môi tlươ̒ng thwâ̭n lơ̭i tí bâ̭nh za̭i bu̒ng fát thẳn nhất. Bâ̭nh za̭i kỏ thế foo̒ng tleẻnh ản mé tư̒ mo̭l tlú kwan chăng ti tiêm foo̒ng khăw khi bi̭ chỏ kẳnh cho dêênh fái chít. Tlêênh diḙ̂ pa̒n tính, pớ tâ̒w năm têểnh măi khổ mo̭l chít bi̒ bâ̭nh za̭i tăng thẳn.

Mởi ni nhất la̒ ka bâ̭nh mḙ̂ Bu̒i Thi̭ D., té năm 1952, xỏm Dôô̒ng La̭c, xa̭ Dwa̒n Kết (Iên Thwí). Thew thiểng kế pô̭ la̭i kuố mo̭l nha̒, khảng 3/2024, mo̭l nha̒ bi̭ chỏ kẳnh paw pên chân tăm, bết thương nhó, chăng khu, chắi mẳw éw. Khăw khi bi̭ chỏ kẳnh, mo̭l bâ̭nh chăng xứ tlỉ bết thương, chăng ti têểnh kơ xớ i tể tí ản tư bẩn, tiêm foo̒ng zi̭ mo̒ tư̭ mêê̒nh ti khảm thâ̒i lang lḙ̂ thuốc puô̒ tắp. Kon chỏ kẳnh mḙ̂ D. la̒ chỏ la̭, ti la̭c têểnh nha̒ ản za di̒nh zư̭ ali̭ nuôi. Khăw khi kẳnh mo̭l, kon chỏ kỏ biếw hiḙ̂n khác bi̒nh thươ̒ng, hăi tḙ, thẳng hen, hảw kẳnh mo̭l pơ̭i tuối pắt ka. Khwáng 5 ngă̒i khăw khi kẳnh mo̭l, pơ̭i hăi tuối pắt ka cho dêênh kha̒ tưở ôông mo̭l bâ̭nh lḙ̂ kâ̭i tấp chít khăw di̭ hôốc eenh ủn kwêl la̒ng têểnh nảng ăn.

Ngă̒i 9/6/2024, mo̭l bâ̭nh tloong poóc mê̒nh măng tlḙ̂t, choỏng mă̭t, chăng ăn oỏng ản, tư̭ ti muô thuốc wê̒l diê̒ tli̭. Ngă̒i 10/6, mo̭l bâ̭nh măng tḙ̂t thẳn hơn, chú dác za̭i tư̒, poóc mêê̒nh mắi ớ măng dưới chả (dưới ớ diê̒w hwa̒), an mo̭l nha̒ zg têểnh Tlung tâm I tể hwiḙ̂n Iên Thwí khảm mé chăng thi̒m tha ngwiên nhân la̒ po, za di̒nh xin chwiến ti thuống Bânh jbiḙ̂n Da khwa Ninh Bi̒nh khảm mé i chăng thi̒m tha ngwiên nhân. Zo mo̭l bâ̭nh dưới diê̒w hwa̒ chăng ớ ản cho dêênh xin tha biḙ̂n wê̒l nha̒. Ngă̒i 12/6, mo̭l bâ̭nh lêênh kơn ko zâ̭t, hwáng lwa̭n, bá, ản zoong ti têểnh Tlung tâm I tể Iên Thwí. Mo̭l bâ̭nh bá tha mẳw tó thẩm, ản chwấn dwản chắi mẳw tiêw hwả ớ mớc dô̭ nă̭ng. Khăw khi xơ kửw, mo̭l bâ̭nh ản chwiến têểnh Bâ̭nh biḙ̂n Da kwa Xeenh Pôn, bâ̭nh biḙ̂n chwấn dwản áp xe gan, kaw hwiết áp. Ngă̒i 14/6, Bâ̭nh biḙ̂n Da khwa Xeenh Pôn chwiến mo̭l bâ̭nh la̭i Bâ̭nh biḙ̂n nhiḙ̂t dởi Tlung ương, xét ngiḙ̂m dác za̭i kôô̒ng pơ̭i zi̭ch na̭w twí kỏ kết kwá zương tỉnh pơ̭i vi zút za̭i. Bâ̭nh biḙ̂n bâ̭nh Nhiḙ̂t dởi Tlung ương pô̭ la̭i pơ̭i za di̒nh wê̒l ti̒nh tla̭ng kuố mo̭l bâ̭nh, za di̒nh kỉ hô̒ xơ xin cho mo̭l bâ̭nh wê̒l nha̒ chăm xoóc. Ít ngă̒i khăw di̭ mo̭l bâ̭nh chít…

Ngăl khăw khi nhâ̭n ản bảw kảw wê̒l tlươ̒ng hơ̭p chít zo bâ̭nh za̭i ớ xa̭ Dwa̒n Kết, Tlung tâm Kiếm xwát bâ̭nh tâ̭t tính i ta̒ tê̒w chí da̭w Tlung tâm i tể hwiḙ̂n Iên Thwí ti hói la̭i tú tể, diê̒w tla tlươ̒ng hơ̭p chít. Diê̒w tla, lâ̭p zănh xắch mo̭l nha̒ tiếp xúc tlư̭c tiếp pơ̭i mo̭l bâ̭nh, mo̭l nảng nhúc chỏ… Pô̭ la̭i cho mo̭l nha̒ tiếp khânh, kỏ bết thương hớ hăi niêm ma̭c bi̭ fơi nhiḙ̂m pơ̭i dác za̭i kuố mo̭l bâ̭nh, ta̒n mo̭l nảng chỏ kẳnh mo̭l bâ̭nh diê̒w tli̭ zư̭ foo̒ng bâ̭nh za̭i. Páw pơ̭i tla̭m i tể kôô̒ng ta̒n ban, ngă̒nh xa̭ la̒ xát tlu̒ng ớ za di̒nh mo̭l bâ̭nh kôô̒ng pơ̭i chwiê̒n thôông têểnh cho mo̭l zân wê̒l ta̒n kải ngwi hiếm kuố bâ̭nh za̭i, ta̒n kắch tí foo̒ng, chẩng…

Ni la̒ 1 tloong 3 tlươ̒ng hơ̭p chít zo bâ̭nh za̭i tlêênh diḙ̂ pa̒n tính tloong 6 khảng tâ̒w năm 2024. Tlước di̭, tlêênh diḙ̂ pa̒n xa̭ Ngoo̭c Lâw (La̭c Xơn), thôn Kwắch Kâng Ch., 10 thuối, fái chỏ kẳnh, khăw di̭ môô̭ch thơ̒i zan thi̒ khới fát bâ̭nh za̭i pơ̭i chít.

I tlêênh diḙ̂ pa̒n La̭c Xơn, ôông Tlương Dức L., 74 thuối, xa̭ Iên Ngiḙ̂p, fái chỏ kẳnh, khăw khwáng 2 khảng thi̒ khới fát bâ̭nh za̭i pơ̭i chít. Ká thắi ta̒n tlươ̒ng hơ̭p tlêênh fái chỏ kẳnh tê̒w chăng ti têểnh kơ xớ i tể tí khảm, ản páw diê̒w tli̭ zư̭ foo̒ng za̭i, chăng tiêm vắc xin foo̒ng bâ̭nh za̭i. Thơ̒i zan pớ ka̭ bi̭ chỏ ngi za̭i kẳnh têểnh ka̭ lêênh kơn za̭i chít pớ 2 - 3 khảng.

Thew bảw kảw kuố Viḙ̂n Bḙ̂ xinh zi̭ch tḙ̂ Tlung ương, 6 khảng tâ̒w năm 2024, tlêênh ká nước gi nhâ̭n ản 46 tlươ̒ng hơ̭p chít zo bâ̭nh za̭i ớ 24/63 tính, thă̒nh fổ, tăng 31% xo pơ̭i kôô̒ng ki̒ năm 2023 (35 ka). Tính Hwa̒ Bi̒nh ản pô̭ têểnh la̒ môô̭ch tloong ta̒n diḙ̂ fương kỏ khổ ka bắc pơ̭i chít tư̒.

Ngăl pớ tâ̒w năm 2024, Tlung tâm Kiếm xwát bâ̭nh tâ̭t tính i ta̒ tham mưw Xớ I tể ban hă̒nh kể hwă̭ch foo̒ng, chẩng bâ̭nh za̭i tlêênh mo̭l năm 2024. Chí da̭w Tlung tâm i tể ta̒n hwiḙ̂n, thă̒nh fổ tăng kươ̒ng kôông tác foo̒ng, chẩng zi̭ch bâ̭nh chwiê̒n nhiḙ̂m, tloong di̭ kỏ bâ̭nh za̭i tlêênh mo̭l. Tlung tâm Kiếm xwát bâ̭nh tâ̭t tính i ta̒ thă̒nh lâ̭p dwa̒n zảm xát liên ngă̒nh tê̒w la̒ pơ̭i tlung tâm i tể hwiḙ̂n La̭c Xơn. Iên Thwí diê̒w tla, xứ lỉ ố zi̭ch za̭i ớ ta̒n kác xa̭: Ngoo̭c Lâw, Iên Ngiḙ̂p, Dwa̒n Kết. Tê̒w la̒ chă̭t pớ tâ̒w, hiḙ̂w kwá kôô̒ng Tli kṷc Chăn nuôi pơ̭i Thủ i tloong chiê xé thôông tin liên kwan têểnh ta̒n tlươ̒ng hơ̭p chít zo bâ̭nh za̭i, bảw kảw kết kwá diê̒w tli̭ zư̭ foo̒ng bâ̭nh za̭i thew kwi di̭nh.

Zấp ni̒, tlêênh diḙ̂ pa̒n tính kỏ 34 miểng tiêm vắc xin za̭i, tloong di̭ kỏ 9 miểng tiêm kôông lâ̭p (8 miểng tiêm ớ ta̒n kác Tlung tâm I tể hwiḙ̂n, thă̒nh fổ kôô̒ng pơ̭i 1 miểng tiêm ớ Tlung tâm Kiếm xwát bâ̭nh tâ̭t tính) 25 miểng tiêm tư nhân. Tỉnh têểnh hết khảng 5/2024 i ta̒ diê̒w tli̭ zư̭ foo̒ng bâ̭nh za̭i cho 2.276 mo̭l, tăng… gấp 3 lâ̒n xo pơ̭i kôô̒ng ki̒ năm 2023 (711 mo̭l).

Bác xi̭ Bu̒i Văn Fỏn, Tlướng khwa Foo̒ng, chẩng bâ̭nh chwiê̒n nhiḙ̂m (Tlung tâm Kiếm xwát bâ̭nh tâ̭t tính) cho hăi: Bâ̭nh za̭i la̒ bâ̭nh chwiê̒n nhiḙ̂m ngwi hiếm zo vi zút za̭i la̒ tha, thươ̒ng tác dôô̭ng lêênh hḙ̂ thâ̒n kinh. Mo̭l bắc bâ̭nh za̭i zo bi̭ lâi chwiê̒n vi zút za̭i kwa bết kẳnh, bất ka̒w, liḙ̂m kuố dôô̭ng bâ̭t bi̭ za̭i tlêênh ta bi̭ thương (thươ̒ng la̒ chỏ, me̒w). Mo̭l ta̒ bi̭ bâ̭nh za̭i gâ̒n nhơ la̒ chít 100%.

Tí chú dôô̭ng foo̒ng, chẩng bâ̭nh za̭i, ngă̒nh I tể khwiển kảw: Kắch foo̒ng bâ̭nh tốt nhất la̒ fái tiêm foo̒ng tâ̒i tú cho 100% chỏ, me̒w nuôi pơ̭i tiêm nhắc la̭i ha̒ng năm thew khwiẻn kảw kuố ngă̒nh thủ i. Nuôi chỏ fái xích, nhốt, ka̭ ti tha khả fái tlew pít mô̒n. Pó chỏ chă̭l hwang, chỏ chăng kỏ chú. Chăng dêênh duô̒ ngi̭ch, choo̭c fả ta̒n kon bâ̭t nuôi. Ka̭ fái chỏ, me̒w kẳnh kâ̒n thướ bết thương chơ̒ bo̒i dác chắi ngăl lâ̭p tức kôô̒ng pơ̭i xa̒ foo̒ng liên tṷc 15 fút. Nểw chăng kỏ xa̒ foo̒ng kỏ thế xổl thước bết thương pă̒ng dác thươ̒ng. Ni la̒ kắch xơ kửw hiḙ̂w kwá nhất tí chẩng la̭i bâ̭nh za̭i. bết thương kâ̒n ản thước kwang pơ̭i kô̒n 70%, kô̒n iod hăi povidone-iodine (nểw kỏ khă̭n). Ha̭n chể la̒ zâ̭p bết thương pơ̭i băng kỉn bết thương. Fái ti liê̒n têểnh kơ xớ i tể khânh nhất tí ản páw kắch pơ̭i lâ̭p tiêm foo̒ng za̭i. Tlí kỏ tiêm foo̒ng mởi ngăn ản chăng bi̭ bâ̭nh za̭i. Chăng ản tư̭ mêê̒nh chiḙ̂ hăi nhơ̒ thâ̒i lang khảm chiḙ̂.