Ta̭m xa tlươ̒ng pơ̭i thâ̒i kô, ngí he̒ la̒ ka̭ ta̒n ủn nhó moong hảw ản pui zôô̭ng, tlái ngiḙ̂m ta̒n ki̭ năng bố ích, lỉ thủ. Mé, pên keḙnh fút zâi tlái ngiḙ̂m pui zôô̭ng paw ta̒n ngă̒i he̒ zoong la̭i thi̒ wiḙ̂c foo̒ng, chẩng tai na̭n thương tích cho dét kon i hết khức kwan tloo̭ng. Wiḙ̂c ni̒ ka̒ng kỏ ỉ ngiḙ̂ hơn dổi pơ̭i dét kon bu̒ng kaw, tloong ka̭ tơ̒i khôổng kinh tể, văn hwả, xa̭ hô̭i ko̒n tư̒ khỏ khăn, ngwi kơ xắi tha tia na̭n thương tích cho dét kon ka̭ no̒ i thươ̒ng tlư̭c kỏ thế xắi tha.

Ngă̒i he̒ dổi pơ̭i dét kon bu̒ng kaw kỏ khi zất môô̭c ma̭c pơ̭i dơn zán. Tlí kâ̒n môô̭ch pang tlải tô̒l hăi pên môô̭ch pa̭i kó xeenh wen ta̭ng khả i kỏ thế tlớ thă̒nh kải kă̒w tlươ̭t cho dảm dét kon tlái ngiḙ̂m. Hăi la̒ chí ba̒i dwa̭n kâl luô̒ng, dwa̭n kâl chúc la̒ thă̒nh tlo̒ pui teẻnh kâ̒i cho dảm dét kon ti ngỏ tlu ho̒ ản pui ká puối. Ti têểnh ta̒n xa̭ bu̒ng kaw kuố hwiḙ̂n Tân La̭c nhơ Vân Xơn, Kwiết Chiển, Ngố Luông, chăng khỏ tí tô̭l ản hi̒nh ắnh tơ̒ng tốp dét kon chă̭l nhắi, pui zôô̭ng ớ ngăl pên ta̭ng khả, ớ nâ̭m na̒, pa̭i kó hăi pên keḙnh ta̒n nâ̭m mương, pển hỏl… Ủn Bu̒i Kuốc Tlung, xỏm Hă̒i Zưởi, xa̭ Vân Xơn chiê xé: "Ngă̒i he̒ ớ ni ta̒n ủn i chí hăi dẳi pui zôô̭ng kweenh xân boỏng, ớ pên pển hỏl khânh nha̒, chăng kỏ ta̒n lớp hoo̭c bo̭, hoo̭c pơ̭i, ủn zất moong hảw kỏ ta̒n lớp zơ̒ng di̭ tí ản bươ̒ hoo̭c, bươ̒ zôô̭ng tloong thơ̒i zan ngí he̒”.

Mé, tlỉnh ta̒n tlo̒ pui zôô̭ng, hwa̭t dôô̭ng pui zôô̭ng tư̭ fát, chăng kỏ tlí páw, thew ngỏ kuố pổ mḙ̂ ka̭ no̒ i kỏ ngwi kơ xắi tha tai na̭n thương tích cho dét kon. Thiểw miểng, khôông zan pui zôô̭ng chăng tlí thiḙ̂t tho̒i cho ta̒n ủn nhó mo̒ ko̒n la̒ cho pổ mḙ̂ măng thêm lo cho kon kải mêê̒nh.

Kải Bu̒i Thi̭ Fươ̭ng, xỏm Hă̒i Zưởi, xa̭ Vân Xơn cho hăi: "Za di̒nh tôi la̒ tôô̒ng la̒ na̒, chăng kỏ thơ̒i zan no̒ tí zee̒nh cho kon kải, zơ̒ ngí he̒ ta̒n thôn chăng kỏ tư̒ miểng pui zôô̭ng, tôi măng zất lo khi tí ta̒n kon ớ nha̒ tư̭ pui zôô̭ng pơ̭i ha̒, hăi dẳi zơ̒ng di̭ mé bi̒ kôông wiḙ̂c la̒ tôô̒ng la̒ na̒ cho dêênh i chăng mắt fái la̒ po. Tlí moong hảw kỏ miểng an twa̒n cho dét kon ản pui zôô̭ng tloong ta̒n ngă̒i ngí he̒”.

Ản dố thư̭c tla̭ng thiểw hṷt xân pui zôô̭ng cho dét kon bu̒ng kaw, kấp wí, tlỉnh kwiê̒n diḙ̂ fương, nhất la̒ ta̒n kác kấp bô̭ dwa̒n, tlươ̒ng hoo̭c i ta̒ tang nô̭ lư̭c tí la̒ tha ản tư̒ kắch tí tố tlức ta̒n hwa̭t dôô̭ng pui zôô̭ng bố ích zi̭p he̒ cho dét kon.

Thew khổ liḙ̂w thôổng kê, hwiḙ̂n Tân La̭c kỏ 23.386 dét kon chơ̒ 16 thuối (chiểm 25,1% zân khổ), tloong di̭ kỏ 12.037 dét kon la̒ mo̭l ôông tưở, 11.349 dét kon la̒ mo̭l ỉ pả; kỏ 7.450 dét kon chơ̒ 6 thuối. Dét kon kỏ ngwi kơ tlé paw hwa̒n kắnh dă̭c biḙ̂t la̒ 11.047 dét, tloong di̭ 5.491 dét khôổng tloong za di̒nh nge̒w, kâ̭n nge̒w. Zấp ni̒, ká thắi hwiḙ̂n tlí kỏ 8 xân bâ̭n dôô̭ng ản xâi zư̭ng da̭t tiêw chwấn (kấp hwiḙ̂n 1, kấp xa̭ 7), kỏ 9 xân pui zôô̭ng thiểw nhi ớ ta̒n diếm tlươ̒ng pơ̭i nha̒ văn hwả xỏm (ản Hwiḙ̂n Dwa̒n tê̒w pơ̭i ta̒n dơn bi̭ la̒), 1 miểng pui zôô̭ng zee̒nh tluổ cho dét kon ớ xỏm Vỏ, xa̭ Fủ Kươ̒ng (ản Tính Dwa̒n tă̭ng), 3 pế pơi, 3 xân tả boỏng nhó (zo ta̒n hô̭ kinh zwănh kả thế dâ̒w tư), 100% khu zân kư, xỏm kỏ nha̒ văn hwả, ta̒n kác tlươ̒ng hoo̭c tê̒w kỏ thư viḙ̂n too̭c chẩi kôô̒ng pơ̭i tư̒ lwa̭i khắch, la̒ dêênh ản khôông zna văn hwả too̭c cho dét kon. Dổi pơ̭i ta̒n xân pui zôô̭ng cho dét kon bu̒ng kaw zấp ni̒ tlí kỏ tỉnh chất tư̭ fát, tiê̒m ấn tư̒ ngwi kơ chăng ản an twa̒n.

Dôô̒ng chỉ Bu̒i Văn Ziḙ̂p, Bỉ thư Hwiḙ̂n Dwa̒n Tân La̭c cho hăi: "Kơ xớ bâ̭t chất ớ ta̒n xa̭ bu̒ng kaw ko̒n tư̒ khỏ khăn, tảng pô̭ la̒ thiểw tư̒ ta̒n miểng tí pui zôô̭ng, zái tlỉ cho dét kon. Cho dêênh ta̒n kác kấp bô̭ dwa̒n tloong hwiḙ̂n nô̭ lư̭c, chú dôô̭ng tí tê̒w pơ̭i ha̒ xâi zư̭ng mởi ta̒n miểng pui zôô̭ng, tlí páw ta̒n ủn hăi dẳi ản ta̒n kắch xơ kấp kửw tai na̭n thương tích, nhất la̒ foo̒ng tleẻnh tai na̭n chít tẳm dác”.

Wiḙ̂c la̒ ta̒n xân pui zôô̭ng an twa̒n cho dét kon bu̒ng kaw, nhất la̒ paw zi̭p ngí he̒ tloong kải kắnh thiểw thổn wê̒l kơ xớ bâ̭t chất la̒ bô ku̒ng kâ̒n thiết. Thơ̒i zan têểnh kâ̒n xư̭ tlung thăi pơ̭i ha̒ tê̒w la̒, pớ ta̒n pên kấp wí, tlỉnh kwiê̒n diḙ̂ fương, fát hwi bai tlo̒ kuố ta̒n tố tlức tlỉnh tli̭ - xa̭ hô̭i, nha̒ tlươ̒ng kôô̒ng pơ̭i ta̒n bâ̭c la̒ pổ la̒ mḙ̂ tí cho ta̒n ngă̒i he̒ thư̭c xư̭ la̒ bố ích, pui thươi cho dét kon ớ bu̒ng kaw.