Dét kon xa̭ Kaw Xơn (Da̒ Bắc) tham za hwa̭t dôô̭ng thế zṷc thế thaw tloong zi̭p he̒ zo Dwa̒n xa̭ tố tlức.

Khwáng hơn 10 năm tlước, Hwa̒ Bi̒nh la̒ môô̭ch tloong ta̒n tính kỏ tí lḙ̂ dét kon xwi zinh zươ̭ng tư̒. Tâ̒w năm 2010, tí lḙ̂ dét kon bi̭ xwi zinh zươ̭ng kân nă̭ng/thuối lêênh têểnh khânh 26%, zwi zinh zươ̭ng chiê̒w ză̭l/thuối khânh 32%. Tí kái thiḙ̂n ản ti̒nh tla̭ng ni̒, ta̒n năm kwa, tính i ta̒ tliến khai tư̒ zái fáp pơ̭i la̒ ản môô̭ch khổ kết kwá kwan tloo̭ng. Thew thôổng kê kuố Xớ I tể, tloong 6 khảng tâ̒w năm 2024, tí lḙ̂ xwi zinh zươ̭ng dét kon chơ̒ 5 thuối thế kân nă̭ng thew thuối la̒ 14,2%, thế chiê̒w ză̭l thew thuối la̒ 22,7%.

Zấp ni̒, hḙ̂ thôổng I tể ản tlái hôô̭ng pớ tính têểnh xa̭. Dổi pơ̭i chăm xoóc khức khwé mḙ̂ pơ̭i kon dét, ớ Bâ̭nh biḙ̂n Da khwwa tính kỏ ta̒n kác khwa: Fṷ xán, Nhi, Xơ xinh. Tlung tâm I tể ta̒n kác hwiḙ̂n, thă̒nh fổ kỏ Khwa chăm xoóc khức khwé xinh xán pơ̭i khwa Nhi (Nô̭i - Nhi). Ớ 151 tla̭m i tể xa̭, fươ̒ng, thi̭ tlẩn tê̒w kỏ kản bô̭ chwiên tlắch wê̒l chăm xoóc khức khwé xinh xán pơ̭i foo̒ng, chẩng xwi zinh zươ̭ng dét kon. Dô̭i ngṷ kản bô̭ i tể ka̭ no̒ i ản nơng kaw năng lư̭c wê̒l chăm xoóc khức khwé dét kon. Tlương tli̒nh foo̒ng, chẩng zwi zinh zươ̭ng dét kon kôô̒ng pơ̭i xứ zṷng Khố thew zo̭i khức khwé mḙ̂ pơ̭i dét kon ản tliến khai la̒ tlêênh ká thắi tính. Dét kon ka̭ no̒ i ản thew zo̭i tăng tlướng, bố xung bi chất, tiêm tlúng, chăm xoóc khức khwé thew dủng kwi di̭nh. Kôông tác i tể tlươ̒ng hoo̭c dám báw wiḙ̂c chăm xoóc khức khwé cho dét kon tloong ta̒n kơ xớ zảw zṷc. Wa̒i tha, chăng tlâ̒ng kái thiḙ̂n khức khwé kuố mḙ̂ pơ̭i dét kon kôô̒ng kắch ngẳm ngi̭ kuố kôô̭ng dôô̒ng, ngă̒nh I tể tăng kươ̒ng chwiê̒n thôông wê̒l ta̒n tlỉnh xắch, tlươ̒ng tli̒nh chăm xoóc khức khwé mḙ̂ pơ̭i dét kon tlêênh ta̒n fương tiḙ̂n thôông tin da̭i tlủng, tlủ tloo̭ng chwiê̒n thôông tlư̭c tiếp, lươ̭ cho̭n kắch la̒ po cho hơ̭p pơ̭i tơ̒ng hwa̭t dôô̭ng, diḙ̂ fương…

Ớ xa̭ Hwa̒ Xơn (Lương Xơn), kôông tác chăm xoóc khức khwé mḙ̂ pơ̭i dét kon ka̭ no̒ i ản kwan tâm, la̒ hiḙ̂w kwá. Ká thắi xa̭ hô̭i kỏ tlêênh 1.800 dét kon, tloong di̭ kỏ 558 dét kon chơ̒ 6 thuối. Kải Ngwiḙ̂n Thi̭ Vân, mo̭l la̒ kôông wiḙ̂c hô̭ tlơ̭ xinh xán Tla̭m I tể xa̭ Hwa̒ Xơn cho hăi: "Tí lḙ̂ dét kon tlêênh diḙ̂ pa̒n xwi zinh zươ̭ng thế kân nă̭ng la̒ 3,3%, thế pẳn ko̒i 4,66%. Tí kái thiḙ̂n ản chất lươ̭ng chăm xoóc khức khwé kuố mḙ̂ pơ̭i dét kon, zám tí lḙ̂ dét kon xwi zinh zươ̭ng, ta̒n năm kwa, tla̭m tlủ tloo̭ng la̒ ta̒n wiḙ̂c thew zo̭i tăng tlướng, bố xung bi chất, tiêm tlúng, kể hwă̭ch hwả za di̒nh, kwán lỉ thai ngẻn…tâ̒i tú, dủng kwi di̭nh. Pên keḙnh di̭ tấi thẳn wiḙ̂c hwa̭t dôô̭ng chwiê̒n thôông, tơ̒ng pước nơng kaw ngẳm ngi̭, thăi tối hă̒nh bi kuố mo̭l zân wê̒l chăm xoóc khức khwé mḙ̂ pơ̭i dét kon xơ xinh, dét nhó. Nhơ̒ di̭, ỉ pả tloong xa̭ hăi ản kắch chăm xoóc khức khwé xinh xán kuố poóc mêê̒nh tí kỏ môô̭ch thai ki̒ khwé mă̭nh, bố xung ta̒n bi chất, nuôi kon khwa hoo̭c, dám báw zinh zươ̭ng…”.

Zấp ni̒ tang la̒ ki̒ ngí he̒ kuố dét kon. Fát hwi bai tlo̒ xung kích, ti̒nh ngwiḙ̂n kuố thuối tlé, ta̒n kác kơ xớ Dáng tloong tính tố tlức tư̒ hwa̭t dôô̭ng he̒ bố ích, nơng kaw khức khwé thế chất, tơ̒i khôổng văn hwả, tinh thâ̒n cho thănh, thiểw nhi. Kaw Xơn la̒ xa̭ bu̒ng kaw kuố hwiḙ̂n Da̒ Bắc, kỏ 4 zân tôô̭c kôô̒ng khôổng la̒: Tă̒i, Mươ̒ng, Kinh, Zaw. Ki̒ ngí he̒ năm 2024, Dwa̒n xa̭ tiếp nhâ̭n tlêênh 700 hoo̭c xinh wê̒l xinh hwa̭t he̒ ớ diḙ̂ fương, tloong di̭ hơn 50% la̒ dét kon zân tôô̭c Tă̒i, Mươ̒ng. Ngăl pớ tâ̒w khảng 6. Ban Chấp hă̒nh Dwa̒n xa̭ ban hă̒nh kể hwă̭ch tố tlức ta̒n hwa̭t dôô̭ng tloong zi̭p he̒ năm 2024 cho dét kon. Kwa di̭ tâ̭p hơ̭p thiểw nhi tham za xinh hwa̭t he̒, kóp fâ̒n kỏ ản xân pui zôô̭ng lee̒nh mă̭nh, thiết thư̭c, bố ích, an twa̒n cho dét kon tlêênh diḙ̂ pa̒n, nhất la̒ dét kon nge̒w, zân tôô̭c, hwa̒n kắnh khỏ khăn. Kôông pơ̭i, la̒ khôông khỉ xôi nối la̒ tốt foong tla̒w Ngi̒n wiḙ̂c tốt, hướng ửng Khảng hă̒nh dôô̭ng bi̒ dét kon năm 2024…

Dôô̒ng chỉ Dinh Hôô̒ng Thẳng, Bỉ thư Dwa̒n Thănh niên xa̭ Kaw Xơn cho hăi: "Ta̒n tôi tích kư̭c tố tlức tư̒ xân pui zôô̭ng bố ích, lee̒nh mă̭nh wê̒l văn hwả, văn ngḙ̂, thế zṷc, thế thaw, tlo̒ chơi zân zan… cho ta̒n ủn tloong zi̭p he̒. Mé, kinh fỉ tố tlức ko̒n ha̭n chể. Tlêênh kơ xớ diê̒w kiḙ̂n pơ̭i ti̒nh hi̒nh thư̭c tể ớ diḙ̂ fương, ta̒n tôi tố tlức tư̒ hwa̭t dôô̭ng xinh hwa̭t he̒, dám báw tỉnh thiết thư̭c, hiḙ̂w kwá. Tloong di̭, tâ̭p tlung ta̒n môn thế thaw fát tliến poóc mêê̒nh nhơ tả boỏng, boỏng chwiê̒n, tả kâ̒w, kâ̒w lôông; tlang bi̭ ki̭ năng khôổng, foo̒ng chẩng tai na̭n thương tích, duổi dác; tlo̒ chơi zân zan; văn ngḙ̂; kwét zo̭n, bḙ̂ xinh môô̭ch khổ twiển khả nổl liên xỏm, nơng kaw ỉ thức, tlắch nhiḙ̂m báw bḙ̂ môi tlươ̒ng khôổng xeenh, kwang, thôốch. Pớ di̭ kóp fâ̒n kái thiḙ̂n khức khwé, thế chất, tăng kươ̒ng ti̒nh dwa̒n kết…”

KÁC TIN KHÁC

Fát dôô̭ng foong tla̒w “Nha̒ kwang - wâ̒n thôốch - môi tlươ̒ng tloong lee̒nh - khả ti tloong xỏm văn minh” tê̒w pơ̭i wiḙ̂c xâi zư̭ng nôông thôn mởi năm 2024

9 khảng, zái kwiết wiḙ̂c la̒ cho khânh 14.850 mo̭l law dôô̭ng

Kản bô̭ dwa̒n zân tôô̭c Mươ̒ng nhiḙ̂t hwiết

Niê̒m pui ớ thôn Xuổi Bển

---

Bô̭ I tể tă̭ng kwa̒, khảm, fát thuốc chăng fái bất tiê̒n cho nhân zân bu̒ng thiên tai ớ hwiḙ̂n Da̒ Bắc

Bu̒ng kaw hwiḙ̂n Tân La̭c tấi nhănh khắc fṷc thiên tai

Ba̒ Ra̒ - miểng chim wê̒l la̒ ố

Kắch ni 40 năm, tlêênh ta̭ng khả ti thi̒m pu̒ng ớ mởi cho pa̒ kon bán Zaw, ta̒n mo̭l nhơ ôông Tliḙ̂w Lṷc Tỉn i ta̒ ản dố môô̭ch hôô̭c lṷng nhó ớ Ba̒ Ra̒. Ản dố kỏ tất xán xwất, nguô̒n dác tư̒, tất dai tốt, hơn nươ, bu̒ng tất ni̒ ko̒n la̒ miểng kỏ ta̒n kon chim tlơ̒i cho̭n tí la̒ ố. Chăng ngẳm tư̒, ta̒n mo̭l ôông tưở pắt tâ̒w fát kâl, kẳm koo̭c, lô̭i kwa hâ̒ng tlớ la̭i kwêl hương bán kwản tỏn bơ̭ kon wê̒l bu̒ng tất ni̒ tí ớ, lâ̭p ngiḙ̂p. Pớ môô̭ch bu̒ng tất hwang bu, têểnh măi, Ba̒ Ra̒ i ta̒ tlớ thă̒nh môô̭ch bán la̒ng tlu̒ fủ, iên bi̒nh kuố xa̭ Hu̒ng Tiển, hwiḙ̂n Kim Bôi.

Khởm ốn di̭nh kuô̭c khôổng mo̭l zân xỏm Ra̒i, xa̭ Twân Da̭w fái ắnh hướng tlươ̭t lớ tất

Zo ắnh hướng kuố pa̭w khổ 3, mươ ká kẻw za̒i ản dố ta̒n bết dấch tlêênh tlải tô̒l chăng bi̒nh thươ̒ng ớ khu bư̭c xỏm Ra̒i, xa̭ Twân Da̭w, hwiḙ̂n La̭c Xơn. Tí báw bḙ̂ tỉnh ma̭ng kuố mo̭l zân, tlỉnh kwiê̒n tố tlức cho ha̒ng chṷc nha̒ kuố mo̭l zân ti tleẻnh ngăl tloong têm 15/9. Zấp ni̒ bất dấch chuô kỏ dẩw hiḙ̂w tlâ̒ng la̭i, tang lan hôô̭ng. Mo̭l zân tloong ti̒nh tla̭ng khỏ khăn kâ̒n ản hô̭ tlơ̭ tlước mắt wê̒l dô̒ zu̒ng, kôô̒ng pơ̭i ta̒n kắch tỉnh twản la̒ po cho ốn di̭nh kuô̭c khôổng lô za̒i cho pa̒ kon.

Kóp khức kôô̒ng mo̭l zân bu̒ng thiên tai khởm ốn di̭nh kuô̭c khôổng

Kóp khức zúp mo̭l zân bu̒ng fái ắnh hướng bới bi̒ thiên tai, mươ pa̭w ốn di̭nh la̭i kuô̭ khôổng, ta̒n ngă̒i kwa, tư̒ kơ kwan, zwănh ngiḙ̂p, kả nhân tloong pơ̭i wa̒i tính i ta̒ tlung thăi úng hô̭, hwi dôô̭ng hô̭ tlơ̭ thôông kwa Kwi̭ Kửw tlơ̭ tính Hwa̒ Bi̒nh tí zúp pa̒ kon pơớch ti khỏ khăn, khởm ốn di̭nh kuô̭c khôổng.

Kơ kwan Văn foo̒ng Dwa̒n Da̭i biếw kuốc hô̭i pơ̭i Hô̭i dôô̒ng Nhân zân tính kwiên kóp, úng hô̭ dôô̒ng ba̒w bi̭ thiḙ̂t ha̭i zo kơn pa̭w khổ 3