Ta̒n khảng ngă̒i hă̭nh fúc kuố tôi ôông pa̒ tlé Bu̒i Thi̭ L (té năm 1993) pơ̭i Kwắch Văn X ớ xa̭ Văn Ngiḙ̂ (La̭c Xơn) chí kẻw za̒i têểnh ka̭ tưở kon tha tơ̒i. Khăw di̭, kuô̭c khôổng thiểw thổn tư̒ kải tlăm piê̒l fái lo, ngươ̒i mḙ̂ tlé fái thew ô̭i pa̭n ti la̒ kôông nhân ớ ta̒n khu kôông ngiḙ̂p wa̒i tính. Kuô̭c khô xa nha̒ i ta̒ măng kơ kư̭c. Mé mơ̭i khi ngẳm têểnh thiểng kươ̒i dét kon kôô̒ng kha̒ ôông ớ kwêl nha̒ tang moong tơ̭i, Bu̒i Thi̭ L tả la̭i măng ẩm loo̒ng, tâ̭p tlung la̒ wiḙ̂c tí kỏ tiê̒n kới wê̒l cho ôông cho kon. Mé, ta̒n moong hảw wê̒l môô̭ch kuô̭c khôổng tú tâ̒i kuố ngươ̒i ỉ pả mắi ớ xṷp thuổng khi kải ản hăi ôông mêê̒nh ớ nha̒ tang kỏ mo̭l khác…
Kản bô̭ Twa̒ ản nhân zân hwiḙ̂n La̭c Xơn ngiên kởw hô̒ xơ bṷ ản tá ha̒.
Kử tha khói kwêl nha̒ la̒… tá ha̒
Măng khố măng ái tloong khi Bu̒i Thi̭ L fái tư̭ mêê̒nh têểnh Twa̒ ản nhân zân hwiḙ̂n La̭c Xơn kới dơn xin li hôn, chấp nhâ̭n thất ba̭i tloong kuô̭c hôn nhân kải tơ̒ng ki̒ boo̭ng wê̒l môô̭hc mải ẩm hă̭nh fúc. I chôổng nhơ kải Bu̒i Thi̭ L, khăw ta̒n ngă̒i xa nha̒ ti la̒ ăn ớ kôông ti, tlớ wê̒l nha̒ kải Bu̒i Thi̭ H (Té năm 1993) ớ xa̭ Ân Ngiḙ̂ i xwi xṷp wê̒l tinh thâ̒n pơ̭i tư̭ mêê̒nh têểnh twa̒ ản nhân zân hwiḙ̂n La̭c Xơn tí dê̒ ngi̭ hô̭ tlơ̭, tư bẩn thú tṷc xin tá ha̒ pơ̭i ôông la̒ Bu̒i Văn R, bi̒ khi ti la̒ ăn xa, Bu̒i Văn R ớ nha̒ kỏ mo̭l ỉ pả khác.
Khác pơ̭i ta̒n tlươ̒ng hơ̭p pô̭ tlêênh, khăw tư̒ lâ̒n tlí páw bơ̭ chăng thă̒nh, eenh Kwắch Văn K (té năm 1987) ớ xa̭ Kwỉ Hwa̒ fái ti têểnh Twa̒ ản nhân zân hwiḙ̂n La̭c Xơn tí kới dơn xin tá ha̒ pơ̭i bơ̭ la̒ Bu̒i Thi̭ A (té năm 1990). Bới khăw môô̭ch thơ̒i zan ti la̒ kôông nhân nơi xử mo̭l, Bu̒i Thi̭ A kỏ kuô̭c khôổng wa̒i ôông, wa̒i bơ̭ pơ̭i kha̒ ôông tưở khác…
Mởi ni, paw tâ̒w khảng 4/2025, Twa̒ ản nhân zân hwiḙ̂n tiếp nhâ̭n dơn kuố Bu̒i Thi̭ T (té năm 1987) ớ xa̭ Iên Ngiḙ̂p xin li hôn ôông la̒ Bu̒i Văn B (té năm 1979). Ngwiên zo la̒ bới khăw môô̭ch thơ̒i zan ti la̒ kôông nhân ớ Thải Ngwiên, Bu̒i Thi̭ T kỏ mo̭l khác, zấp ni̒ tang kỏ chiế…
Thew dôô̒ng chỉ Bu̒i Minh Zang, Thấm fản Twa̒ ản nhân zân hwiḙ̂n La̭c Xơn, thơ̒i zan kwa, tlêênh diḙ̂ pa̒n hwiḙ̂n, ti̒nh tla̭ng tá ha̒ ớ ta̒n za di̒nh tlé kỏ xu hưởng tăng lêênh. Khổ bṷ tá ha̒ ha̒ng năm tê̒w tăng., Nhơ năm 2024, tỉnh bi̒nh kwân mơ̭i mo̒ ngă̒i Twa̒ ản nhân zân hwiḙ̂n zoong tha xét xứ 1 bṷ tá ha̒. Ta̒n khảng tâ̒w năm 2025, Twa̒ ản nhân zân hwiḙ̂n thṷ lỉ 218 bṷ tá ha̒, tloong di̭, khổ ản mởi tiếp nhâ̭n tlêênh 70% ko̒n la̭i la̒ ản kṷ. Tỉnh têểnh khảng 4/2025 i ta̒ zái kwiết 152 bṷ wiḙ̂c, ko̒n 66 bṷ wiḙ̂c tang tloong kwả tli̒nh zái kwiết.
Kwa fân tích, ngwiên nhân tlú iểw ti têểnh tá ha̒ zo mâw thwâ̭n za di̒nh; bi̭ tẳnh tấp, liên kwan têểnh teẻnh kơ̒ pa̭c, ma twỉ, mâw thwâ̭n kinh tể… Mé, "tảng pô̭ khổ bṷ tá ha̒ kỏ ngwiên nhân pớ ngwa̭i ti̒nh kỏ xu hưởng ngă̒i ka̒ng tăng. Thôổng kê khổ bṷ tá ha̒ xwất fát pớ ngwiên nhân ngwa̭i ti̒nh chiểm khwáng 10% tôống khổ bṷ ản tá ha̒ Twa̒ ản nhân zân hwiḙ̂n tiếp nhâ̭n, thṷ lỉ zái kwiết thơ̒i zan khânh ni, tloong di̭, ngwiên dơn la̒ ỉ pả chiểm têểnh 90%, tlú iểw la̒ ủn ma̭ng pớ 35 thuối tlớ thuổng (chiểm khwáng 80%). Fâ̒n tư̒ la̒ ta̒n mo̭l khăw khi ti la̒ kôông nhân ớ ta̒n khu kôông ngiḙ̂p wa̒i tính, xa nha̒ kỏ mổi kwan hḙ̂ pơ̭i tlung khôổng nhơ ôông pa̒ pơ̭i mo̭l khác, tư̒ tlươ̒ng hơ̭p wê̒l nô̭p dơn xin tá ha̒ khi ta̒ kỏ chiế wa̒i ỉ moong hảw”. Thấm fản Bu̒i Minh Zang cho hăi dẳi thêm.
Za di̒nh li tản, kon kải dởng chi̭w hâ̭w kwá
Thư̭ tể, zo tơ̒i khôổng kuố mo̭l zân ko̒n tư̒ khỏ khăn cho dêênh thănh niên, nhất la̒ ta̒n kắp ôông pa̒ tlé fái chấp nhâ̭n kuô̭c khôổng tit ha khói kwêl hương tí kiểm khôổng. Têểnh ka̭ mp;j ỉ pả ti la̒ ăn xa thi̒ khăw thơ̒i zan za di̒nh thươ̒ng xắi tha mâw thwâ̭n, lṷc tṷc. tư̒ nha̒ bô̭ ti la̒ xa wê̒l ôông gen tuông, kỏ hă̒nh bi tẳnh tấp, zo chăng chi̭w ản cho dêênh bơ̭ la̒ dơn xin tá ha̒. Wa̒i tha, i kỏ tlươ̒ng hơ̭p khăw khi kỏ kuô̭c khôổng ti̒nh kám wa̒i hôn nhân, ti̒nh kám za di̒nh, ôông pa̒ măng laa̭ch dâ̒n cho dêênh chú dôô̭ng, môô̭ch tluổ xin tá ha̒.
Thew thấm fản Lo̒ Văn Zâ̒n, Chẳnh ản Twa̒ ản nhân zân hwiḙ̂n La̭c Xơn, ti̒nh tla̭ng ni̒ tí la̭i ta̒n hḙ̂ lwi̭ ká, chăng tlí za di̒nh tan pé mo̒ khăw khi tá ha̒, tư̒ tưở kon dét ká lêênh thiểw ti̒nh kám, wiḙ̂c ản kwan tâm chăm lo kuố pổ mḙ̂, thâ̭m tlỉ la̒ ká hal. Ni̒ la̒ môô̭ch thư̭c tể tảng lo. Bới tlêênh diḙ̂ pa̒n hwiḙ̂n kỏ tư̒ tlươ̒ng hơ̭p dét kon bi̭ tá khi pổ mḙ̂ tá ha̒, za di̒nh tan pé. Tảng kế la̒ tlươ̒ng hơ̭p kuố 5 thôn, nhó nhất te năm 2008, ká nhất té năm 2017, kon kuố Bu̒i Văn T pơ̭i Bu̒i Thi̭ L ớ xa̭ Văn Xơn. Khăw khi 2 ôông pa̒ tá ha̒, ta̒n thôn chăng kỏ mo̭l nuôi fái khôổng lang thang chăng pu̒ng ớ, ăn oỏng, xinh hwa̭t chăng dám báw, pươ̭ do, pươ̭ tỏl… Hăi tư̒ kă̭p khăw khi tá ha̒ tá ti la̒ ăn xa, tí la̭i kon kải cho
Wê̒l xa̭ Mi̭ Hwa̒ (Tân La̭c), pô̭ têểnh ôông Bu̒i Văn Hung - mo̭l kỏ wi tỉn kuố xỏm Chu̒ Puô̭, ăi i zee̒nh cho ôông loo̒ng kỉnh tloo̭ng. Chăng tlí hăi dẳi foong tṷc tâ̭p kwản, ôông ko̒n la̒ mo̭l gương mâ̭w tloong lơ̒i ăn thiểng khể pơ̭i wiḙ̂c la̒, tích kư̭c twiên chwiê̒n, bâ̭n dôô̭ng mo̭l zân la̒ tốt ta̒n tlú tlương kuố Dáng, tlỉnh xắch, fáp lwâ̭t kuố Nha̒ nước.
La̒ mo̭l nôông zân chân lâ̭m thăi pu̒n, hăi dẳi ản ho̭ ta̒n zả tli̭ "tấc tất, tác wa̒ng”, zu̒ diê̒w kiḙ̂n kinh tể za di̒nh ko̒n nge̒w, mé, mḙ̂ Bu̒i Thi̭ Bớt, xỏm Koóc 1, xa̭ Ngoo̭c Mi̭ (Tân La̭c) la̒ cho tư̒ mo̭l xúc dôô̭ng bới ta̒n wiḙ̂c la̒ kaw thôốch, khă̭n kha̒ng hiển hơn 4.000m2 tất, ản nước tlải tô̒l tí xâi zư̭ng tlươ̒ng hoo̭c, zoong la̭i kải kon chơ̭ wê̒l khânh hơn cho dét kon tloong bu̒ng.
Ta̒n năm kwa, kôông tác zám nge̒w wê̒l thôông tin ản cho la̒ kắch la̒ kwan tloo̭ng kóp fâ̒n nơng kaw chất lươ̭ng kuô̭c khôổng cho mo̭l zân bu̒ng dôô̒ng ba̒w zân tôô̭c thiếw khổ pơ̭i miê̒n nủi.
Tlước ngwi kơ tai na̭n chít tẳm dác xắi tha tloong zi̭p he̒, ta̒n kác kấp bô̭ Dwa̒n tlêênh di̭ê pa̒n tính Hwa̒ Bi̒nh tăng kươ̒ng kôông tác twiên chwiê̒n, tâ̭p hwẩn, tố tlức ta̒n lớp hoo̭c pơi tí nơng kaw nhâ̭n thức, tlang bi̭ tí mắt ản kắch foo̒ng, chẩng chít tẳm dác cho dét kon. Kwa di̭ kóp fâ̒n zoong la̭i cho ta̒n ủn môô̭ch muô̒ he̒ an twa̒n, bố ích.
