Kản bô̭ i tể khứ tlu̒ng, chẩng zi̭ch bâ̭nh thăi chân meḙnh ớ Tlươ̒ng Mâ̒m non Hơ̭p Dôô̒ng, xa̭ Hơ̭p Tiển (Kim Bôi).

Thew thôổng kê, pớ tâ̒w năm têểnh măi, tlêênh diḙ̂ pa̒n hwiḙ̂n Kim Bôi i ta̒ ản dố 76 tlươ̒ng hơ̭p bắc bâ̭nh thăi chân meḙnh, tlú iểw ớ dét kon tloong dô̭ thuối nha̒ tlé pơ̭i mâ̭w zảw. Tảng kế la̒ tlêênh diḙ̂ pa̒n hwiḙ̂n ản dố 4 ố zi̭ch ớ Tlươ̒ng Mâ̒m non Tlung Bi̒, xa̭ Xwân Thwí; ta̒n tlươ̒ng Mâ̒m non Thươ̭ng Tiển, Hơ̭p Tiển, Hơ̭p Dôô̒ng; Tlươ̒ng Mâ̒m non Dôông Bắc, xa̭ Dôông Bắc. Ngăl khăw khi hăi dẳi ản ti̒nh hi̒nh, Tlung tâm Kiếm xwát Bâ̭nh tâ̭t tính i ta̒ kấp cho hwả chất, bâ̭t tư cho kôông tác foo̒ng, chẩng zi̭ch bâ̭nh; tê̒w pơ̭i diḙ̂ fương tliến khai la̒ kôông tác thew ngỏ, zảm xát xác minh ka bâ̭nh, ố zi̭ch pơ̭i xứ lỉ thew kwi di̭nh; kôô̒ng pơ̭i ta̒n ban, ngă̒nh liên kwan, khu zân kư tố tlức twiên chwiê̒n cho nhân zân, tảng kế la̒ khu bư̭c kỏ ka bâ̭nh wê̒l ta̒n kắch foo̒ng, chẩng. Têểnh măi, ta̒n ố zi̭ch i ta̒ ản khôổng chể.

Thew Tlung tâm Kiếm xwát bâ̭nh tâ̭t tính, tỉnh têểnh ngă̒i 23/5, ká thắi tính kỏ 153 tlươ̒ng hơ̭p bắc bâ̭nh thăi chân meḙnh, tloong di̭: Hwiḙ̂n Kim Bôi kỏ 76 mo̭l, hwiḙ̂n Tân La̭c 20 mo̭l, thă̒nh fổ Hwa̒ Bi̒nh 19 mo̭l, hwiḙ̂n Mai Châw 17 mo̭l, hwiḙ̂n Lương Xơn 7 mo̭l, hwiḙ̂n Kaw Foong 6 mo̭l, hwiḙ̂n La̭c Thwí 5 mo̭l, hwiḙ̂n La̭c Xơn 2 mo̭l, hwiḙ̂n Da̒ Bắc 1 mo̭l. Bác xi̭ chwiên khwa I Bu̒i Văn Fỏn cho hăi: Khổ ka bắc thăi chân meḙnh tlú iểw ớ dét kon chơ̒ 10 thuối, tloong di̭ hăi tô̭l ớ nhỏm 1 - 5 thuối, thuối tlé ti nha̒ tlé pơ̭i mâ̭w zảw. Thăi chân meḙnh la̒ bâ̭nh kỏ kweenh năm, lâi chwiê̒n kwa tiêw hwả pơ̭i tô̭l ớ hâ̒w hết ta̒n tính, thă̒nh fổ, thươ̒ng ản dố khổ ka tăng paw khwáng pớ khảng 3 - 5 pơ̭i khảng 9 - 10 ha̒ng năm. Dét kon bi̭ nhiḙ̂m bâ̭nh zo liên kwan têểnh wiḙ̂c bḙ̂ xinh poóc mêê̒nh, bḙ̂ xinh môi tlươ̒ng chăng tú tể.

Tlước ti̒nh hi̒nh ni̒, Xớ I tể ban hă̒nh Kôông văn khổ 1509/SYT-NVY, ngă̒i 13/5/2025 wê̒l tăng kươ̒ng tliến khai la̒ ta̒n kắch foo̒ng, chẩng zi̭ch bâ̭nh thăi chân meḙnh. Thew di̭, dê̒ ngi̭ Wí ban nhân zân ta̒n kác hwiḙ̂n, thă̒nh fổ chí da̭w ta̒n kác kấp tlỉnh kwiê̒n chí da̭w pơ̭i hwi dôô̭ng ta̒n ban, ngă̒nh, dwa̒n thế, kơ kwan dơn bi̭ tê̒w pơ̭i i tể diḙ̂ fương tliến khai kwiết liḙ̂t, dôô̒ng bô̭ ta̒n zái fáp foo̒ng, chẩng, ngăn chă̭n zi̭ch bâ̭nh pu̒ng fát. Thew ngỏ chă̭t ti̒nh hi̒nh zi̭ch bâ̭nh, thi̒m tha khởm ta̒n ố zi̭ch mởi kỏ, khwenh bu̒ng pơ̭i xứ lỉ tliḙ̂t dế ố zi̭ch ngăl khi an dố. Tăng kươ̒ng twiên chwiê̒n foo̒ng, chẩng zi̭ch bâ̭nh têênh ká thắi tơ̒ng lớp nhân zân. La̒ tích kư̭c ta̒n hwa̭t dôô̭ng bḙ̂ xinh, nơng kaw khức khwé nhân zân. Chí da̭w ta̒n kơ xớ khảm, chiḙ̂ bâ̭nh tlêênh diḙ̂ pa̒n tố tlức tốt wiḙ̂c thu, fâ̒n twiển diê̒w tli̭ mo̭l bâ̭nh thăi chân meḙnh; bổ tlỉ khă̭n khă̒ng khu diê̒w tli̭ tâ̭p tlung tloong tlươ̒ng hơ̭p zi̭ch bâ̭nh lan hôô̭ng pơ̭i kỏ tư̒ bâ̭nh fái diê̒w tli̭; la̒ tốt foo̒ng lâi nhiḙ̂m chẻw, dổi pơ̭i bâ̭nh xới, biêm fối kôô̒ng ta̒n bâ̭nh biêm dươ̒ng thớ khác. Bổ tlỉ kinh fỉ diḙ̂ fương zư̭ foo̒ng tí khă̭n kha̒ng dáp ửng khi kỏ bâ̭nh thăi chân meḙnh xắi tha…

Xớ Zảw zṷc pơ̭i Da̒w ta̭w chí da̭w ta̒n tlươ̒ng hoo̭c tlêênh diḙ̂ pa̒n tính kôô̒ng pơ̭i ngă̒nh i tể kôô̒ng tố tlức twiên chwiê̒n khu hôô̭ng, tảng kế la̒ ta̒n nha̒ tlé, tlươ̒ng mâ̒m non wê̒l ta̒n kắch foo̒ng, chẩng zi̭ch bâ̭nh thăi chân meḙnh kôô̒ng ta̒n zi̭ch bâ̭nh tloong tlươ̒ng hoo̭c; báw dám ta̒n kơ xớ zảw zṷc kỏ tú ta̒n dác thướ thăi, xa̒ foo̒ng. Chí da̭w ta̒n kơ xớ zảw zṷc tliến khai tốt ta̒n kắch foo̒ng zi̭ch chú dôô̭ng. Tha̒m tha khởm ta̒n tlươ̒ng hơ̭p bắc bâ̭nh thăi chân meḙnh ớ kơ xớ zảw zṷc pơ̭i thôông bảw ngăl cho kơ kwan i tể diḙ̂ fương tí khảm, diê̒w tli̭ pơ̭i lâ̭p xứ lỉ ố zi̭ch.

Kôô̒ng pơ̭i tliến khai tốt kôông tác chwiê̒n thôổng foo̒ng, chẩng bâ̭nh thăi chân meḙnh kôô̒ng pơ̭i ta̒n zi̭ch bâ̭nh khác tí mo̭l zân la̒ ta̒n kắch foo̒ng, chẩng bâ̭nh cho mêê̒nh pơ̭i kôô̭ng dôô̒ng. Ngă̒nh I tể i pô̭ têểnh ta̒n kắch foo̒ng thăi chân meḙnh: La̒ tốt "3 kwang" (oỏng kwang, ớ kwang, pa̒n thăi kwang). Ka̭ ản dố dét kon xốt pơ̭i ản dố nốt poóng ớ loo̒ng pa̒n thăi, pa̒n chân hăi niêm ma̭c meḙnh, kâ̒n fái zoong têểnh kơ xớ i tể. Ka̭ dét bi̭ bâ̭nh fái cho dét kon ngí hoo̭c, ha̭n chể tiếp khânh pơ̭i dét khác. Chăng la̒ pế ta̒n ta̒n nốt poóng tí tleẻnh nhiḙ̂m ltu̒ng pơ̭i lâi lan bâ̭nh. Bâ̭n dôô̭ng éw, tăng ăn zinh zươ̭ng, cho dét kon ăn oỏng loóng, mê̒m nhơ chảw, xúp. Nểw ngi ngơ̒ bắc bâ̭nh fái hôốc kơ xớ i tể khânh nhất tí ản tlí páw pơ̭i lâ̭p diê̒w tli̭…

KÁC TIN KHÁC

Tlêênh 9.000 mo̭l ản zái kwiết viḙ̂c la̒

Mít tinh hướng ửng Ngă̒i Thể zởi chăng khwắn lả kôô̒ng pơ̭i Twâ̒n lḙ̂ kuốc za chăng khwắn lả

Xâi zư̭ng môi tlươ̒ng khôổng an twa̒n, hă̭nh fúc cho dét kon zân tôô̭c thiếw khổ

Chít tẳm dác ớ dét kon – Măng lo mơ̭i khi muô̒ he̒ wê̒l

---

Hoo̭c pơi an twa̒n foo̒ng, chẩng chít tẳm dác cho dét kon

Mơ̭i mo̒ muô̒ he̒ têểnh, kải lo wê̒l tai na̭n chít tẳm dác ớ dét kon tả la̭i têểnh. Ngwiên zo tlỉnh la̒ dét kon bi̭ chít tẳm dác la̒ zo dét chuô hăi pơi lô̭i, thiểw ki̭ năng pơ̭i kiển thức an twa̒n tloong môi tlươ̒ng dác. Cho dêênh, dă̭i pơi cho dét kon chăng tlí la̒ môô̭ch hwa̭t dôô̭ng thế thaw, mo̒ ko̒n la̒ kắch hiḙ̂w kwá tí foo̒ng tleẻnh tai na̭n chít tẳm dác, zúp dét kon hăi mắt kắch tư̭ báw bḙ̂ lḙ̂ mêê̒nh khi tô̭l ti̒nh huổng ngwi hiếm. Thơ̒i khânh ni, tư̒ diḙ̂ fương, dơn bi̭ tloong tính tích kư̭c tố tlức ta̒n lớp dă̭i pơi tí tlang bi̭ ki̭ năng foo̒ng, chẩng, chít tẳm dác cho dét kon; kôô̒ng pơ̭i zoong la̭i cho ta̒n ủn môô̭ch muô̒ he̒ bố ích, an twa̒n, lee̒nh mă̭nh.

Mo̭l zoong tểng niê̒m tin ớ bán Mươ̒ng Aw Tả

Ớ bán zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng Dả Biê (nay la̒ xỏm Dức Foong, xa̭ Tiê̒n Foong, hwiḙ̂n Kaw Foong) kỏ mô̭ô̭ch i pả Mươ̒ng miḙ̂t ma̒i tỏng kóp cho kôông tác Hô̭i I pả, vâ̭n dôô̭ng ta̒n i pả fát tliến kinh tể, xâi zư̭ng nếp khôổng văn hwả.

Bư̭ng ba̒ng ta̒n “kâl da̭i thṷ” kuố bán la̒ng: Fát hwi bai tlo̒ mo̭l kỏ wi tỉn

Nhơ ta̒n kâl kố thṷ bư̭ng tla̭i kuố kwêl la̒ng, mo̭l kỏ wi tỉn tlêênh diḙ̂ pa̒n tính Hwa̒ Bi̒nh i ta̒ khắng di̭nh, tlắch nhiḙ̂m, kóp khức kôô̒ng ta̒n kác kấp tlỉnh kwiê̒n tlí páw mo̭l zân kôô̒ng dôô̒ng thwâ̭n, tlung thăi xâi zư̭ng hḙ̂ thôổng tlỉnh tli̭, fát tliến kinh tể - xa̭ hô̭i, zám nge̒w, xâi zư̭ng nôông thôn mởi; zư̭ bư̭ng an ninh kuốc foo̒ng, tlâ̭t tư̭ an twa̒n xa̭ hô̭i pơ̭i zư̭ zi̒n, fát hwi bán xắc văn hwả zân tôô̭c. Tỉnh têểnh khảng 1/2025, ká thắi tính kỏ 1.399 mo̭l kỏ wi tỉn. La̒ ta̒n bỉ thư chi bô̭, tlướng thôn, kha̒ la̒ng, kản bô̭ ngí hưw, nha̒ zảw, thâ̒i thuốc, mo̭l xán xwất zói kôô̒ng ta̒n thă̒nh fâ̒n khác. Zai dwa̭n 2021 - 2023, tlêênh diḙ̂ pa̒n tính kỏ 33 mo̭l kỏ wi tỉn tiêw biếw ản WBNZ tính tă̭ng bă̒ng khen. Zai dwa̭n 2020 - 2025, tính kỏ 1 mo̭l kỏ wi tỉn ản Thú tưởng Chỉnh fú tă̭ng bă̒ng khen pơ̭i 19 mo̭l kỏ wi tỉn ản Bô̭ tlướng, Chú nhiḙ̂m Wí ban Zân tôô̭c tă̭ng bă̒ng khen.

Xa̭ Kaw Xơn chăm lo tơ̒i khôổng dôô̒ng ba̒w zân tôô̭c

Xa̭ kaw Xơn (Da̒ Bắc) kắch tlung tâm hwiḙ̂n 8km. Kôô̒ng pơ̭i diḙ̂ hi̒nh bu̒ng khṷ ză̭l, tư̒ tô̒l khṷ, ta̭ng khả ti la̭i khỏ khăn, tơ̒i khôổng mo̭l zân tô̭l chăng éw kải khỏ, nhất la̒ tloong fát tliến xán xwất pơ̭i tiếp khânh ta̒n zi̭ch bṷ xa̭ hô̭i kơ bán. Kôô̒ng pơ̭i wiḙ̂c paw kuô̭c dôô̒ng bô̭ kuố kấp wí, tlỉnh kwiê̒n, pa̒ kon tích kư̭c áp zung khwa hoo̭c hi̭ thwâ̭t, zoong ta̒n zôổng kâl mởi, năng xwất kaw paw xán xwất. Kaw Xơn tơ̒ng pước bươ̭t khỏ, kinh tể kỏ fát tliến, tơ̒i khôổng bâ̭t chất, tinh thâ̒n kuố mo̭l zân ản kái thiḙ̂n, nơng kaw. Năm 2022, xa̭ Kaw Xơn wê̒l dích nôông thôn mởi.

Tá khwắn lả – Kwiết di̭nh nhó, lơ̭i ích ản dố tư̒

Tloong kuô̭c khôổng hiḙ̂n da̭i, khwắn lả i tang la̒ môô̭ch tloong ta̒n ngwiên nhân ha̒ng tâ̒w la̒ dêênh bâ̭nh tâ̭t pơ̭i chít khởm. Kử 6 zâi kỏ 1 mo̭l chít bi̒ khwắn lả. Mé, kải tảng mơ̒ng nhất la̒ ngă̒i ka̒ng tư̒ mo̭l ngẳm ản ho̭ hơn wê̒l tác ha̭i kuố khwắn pơ̭i chú dôô̭ng tá thỏi kwen ni̒, zoong la̭i ta̒n thăi tối tích kư̭c cho poóc mêê̒nh kôô̒ng pơ̭i kôô̭ng dôô̒ng.

Hwiḙ̂n La̭c Xơn: Nhớc nhổl ti̒nh tla̭ng ôông pa̒ tá ha̒ khăw khi ti la̒ ăn xa kwêl hương

Ta̒n khảng ngă̒i hă̭nh fúc kuố tôi ôông pa̒ tlé Bu̒i Thi̭ L (té năm 1993) pơ̭i Kwắch Văn X ớ xa̭ Văn Ngiḙ̂ (La̭c Xơn) chí kẻw za̒i têểnh ka̭ tưở kon tha tơ̒i. Khăw di̭, kuô̭c khôổng thiểw thổn tư̒ kải tlăm piê̒l fái lo, ngươ̒i mḙ̂ tlé fái thew ô̭i pa̭n ti la̒ kôông nhân ớ ta̒n khu kôông ngiḙ̂p wa̒i tính. Kuô̭c khô xa nha̒ i ta̒ măng kơ kư̭c. Mé mơ̭i khi ngẳm têểnh thiểng kươ̒i dét kon kôô̒ng kha̒ ôông ớ kwêl nha̒ tang moong tơ̭i, Bu̒i Thi̭ L tả la̭i măng ẩm loo̒ng, tâ̭p tlung la̒ wiḙ̂c tí kỏ tiê̒n kới wê̒l cho ôông cho kon. Mé, ta̒n moong hảw wê̒l môô̭ch kuô̭c khôổng tú tâ̒i kuố ngươ̒i ỉ pả mắi ớ xṷp thuổng khi kải ản hăi ôông mêê̒nh ớ nha̒ tang kỏ mo̭l khác…