Hăi dẳi ản ho̭ kải kwan tloo̭ng kuố báw tô̒n zi xán văn hwả la̒ kóp fâ̒n báw bḙ̂, fát hwi hḙ̂ zả tli̭ văn hwả Viḙ̂t Nam, thiết thư̭c fṷc bṷ iêw kâ̒w fát tliến kinh tể – xa̭ hô̭i tloong zai dwa̭n mởi, kấp wí, tlỉnh kwiê̒n tính Hwa̒ Bi̒nh xác di̭nh ni la̒ nhiḙ̂m bṷ then chốt tloong chiển lươ̭c fát tliến văn hwả. Kôô̒ng pơ̭i di̭, hwi dôô̭ng ản ta̒n kác nguô̒n lư̭c, la̒ dêênh dôô̒ng thwâ̭n kuố nhân zân pơ̭i khức mă̭nh kôô̭ng dôô̒ng ta̒n zân tôô̭c tloong zư̭ zi̒n, fát hwi bán xắc văn hwả.


Ngḙ̂ nhân ưw tủ Bă̭ch Thi̭ Da̒w, xa̭ Xwân Thwí (Kim Bôi) chwiê̒n dă̭i hát zân ka Mươ̒ng cho thể hḙ̂ tlé.

"Tôốch lảng” ti̒nh iêw zi xán văn hwả

Thuô̭c 4 bu̒ng Mươ̒ng ká kuố tính, thên hôốc Mươ̒ng Wang ti kôô̒ng pơ̭i thên La̭c Xơn – nơi khôổng tâ̭p tlung kuố dôô̒ng ba̒w ta̒n kác zân tôô̭c thiếw khổ, tlú iểw la̒ mo̭l Mươ̒ng. Kải tảng pô̭, pă̒ng ỉ thức, niê̒m tư̭ ha̒w zân tôô̭c, kôô̭ng dôô̒ng Mươ̒ng Wang tang tham za báw tô̒n khả tốt ta̒n zi xán văn hwả bâ̭t thế, fi bâ̭t thế, tảng kế la̒ nha̒ khaa̒nh Mươ̒ng, chiêng Mươ̒ng, mo Mươ̒ng, tlang fṷc, ngê̒ tliê̒n thôổng, tlo̒ chơi zân zan, hát thươ̒ng dang pô̭ meḙnh, hát dúp zaw zwiên zân tôô̭c Mươ̒ng…

Tlêênh diḙ̂ pa̒n hwiḙ̂n ko̒n lưw zư̭ khwáng 18.000 nha̒ khaa̒nh Mươ̒ng. Wa̒i wiḙ̂c báw tô̒n ha̒ng tlăm ngôl nha̒ khaa̒nh kố, mo̭l zân ngiên kửw, xưw tâ̒m môô̭ch khổ ngwiên bâ̭t liḙ̂w kỏ tỉnh pê̒n bư̭ng hơn tí tẩng nha̒ mo̒ i báw dám zư̭ bán xắc văn hwả zân tôô̭c, kôô̒ng pơ̭i ha̭n chể xứ zṷng nguô̒n gô̭ tư̭ nhiên la̒ "chắi mẳw” ta̒i ngwiên hâ̒ng. La̭c Xơn i la̒ môô̭ch tloong ta̒n dơn bi̭ ti tâ̒w tloong la̒ kôông tác báw tô̒n zi xán văn hwả ớ kơ xớ kôô̒ng ta̒n hwa̭t dôô̭ng xôi nối kuố ta̒n kâw la̭c bô̭ mo Mươ̒ng, hát Mươ̒ng, nha̭c kṷ zân tôô̭c Mươ̒ng.

Ớ tư̒ xư̭ kiḙ̂n ká kúô tính, diḙ̂ fương thu hút kho̭m ngḙ̂ nhân chiêng Mươ̒ng, Mo Mươ̒ng, hát Mươ̒ng… têểnh pớ ta̒n kṷm kuố hwiḙ̂n tham za. Khânh ni, hwiḙ̂n tố tlức tlương tli̒nh Liên hwan zân bṷ thế thaw kôô̒ng tlú dê̒ "Cha̒w năm mởi 2025”, tloong di̭ kỏ ma̒n dôô̒ng ziḙ̂n kuố 1.050 ỉ pả mă̭c tlang fṷc zân tôô̭c Mươ̒ng; fát dôô̭ng mă̭c tlang fṷc zân tôô̭c Mươ̒ng tloong kản bô̭, kôông chức, biên chức kôô̒ng pơ̭i hoo̭c xinh ta̒n nha̒ tlươ̒ng paw zi̭p lḙ̂, Thết, ngă̒i tâ̒w tiên ti la̒, ti hoo̭c khăw ki̒ ngí Thết Ngwiên dản; "Dôô̒ng ziḙ̂n zân bṷ pơ̭i hướng ửng Twâ̒n lḙ̂ zảw za̒i năm 2025” kôô̒ng pơ̭i tham za tli̒nh ziḙ̂n kuố 2.000 ỉ pả mă̭c ảw za̒i pơ̭i tlang fṷc Mươ̒ng. ta̒n hwa̭t dôô̭ng, xư̭ kiḙ̂n nhâ̭n ản hướng ửng, lan hôô̭ng tloong kôô̭ng dôô̒ng, kóp fâ̒n nơng kaw ỉ thức, tlắch nhiḙ̂m tloong wiḙ̂c báw tô̒n, fát hwi ta̒n zả tli̭ tliê̒n thôổng thôốch tḙp.

Ti̒nh iêw dổi pơ̭i zi xán văn hwả ko̒n ản chwiê̒n kúi pớ lớp ngḙ̂ nhân cho ta̒n thể hḙ̂ thôn kon. Tảng kế la̒ Ngḙ̂ nhân Ưw tủ Bă̭ch Thi̭ Da̒w ớ xỏm Be̒w, xa̭ Xwân Thwí (Kim Bôi) chwiê̒n dă̭I hát zân ka Mươ̒ng cho ha̒ng chṷc mo̭l tlung dam mê, nhiḙ̂t hwiết, tloong di̭ kỏ ká ta̒n ủn tang hoo̭c tiếw hoo̭c, tlung hoo̭c kơ xớ, Ngḙ̂ nhân Ưw tủ ha̒ Thi̭ Bích ớ xỏm Xăm Pa̒, xa̭ Na̒ Fo̒n (Mai Châw) bớ lớp chwiê̒n dă̭i hát khắp Thải chăng fái tiê̒n ớ za di̒nh pơ̭i nha̒ văn hwả xỏm thu hút tư̒ ỉ pả, tlé em thew hoo̭c; ta̒n ngḙ̂ nhân Ưw tủ Bu̒i Văn Lư̭ng ớ xỏm Mươ̒ng Lâ̒m – xa̭ Foong Fủ, Bu̒i Văn Hung ớ xỏm Chu̒ Puô̭ - xa̭ Mi̭ Hwa̒ (Tân La̭c) tlaw chwiê̒n mo cho ta̒n thể hḙ̂ khăw…

Kôô̭ng dôô̒ng tư̭ ngwiḙ̂n báw tô̒n ta̒i ngwiên zi xán

Pă̒ng tâm hwiết kuố ta̒n mo̭l tlé, eenh Bu̒i Báw Zu, Chú nhiḙ̂m kâw la̭c bô̭ Pổn Mươ̒ng kôô̒ng ta̒n thă̒nh biên kâw la̭c bô̭ ti la̒ pơ̭i twiên chwiê̒n, bâ̭n dôô̭ng kôô̭ng dôô̒ng xỏm Râ̭m Ko̭, xa̭ Thươ̭ng Kôốc (La̭c Xơn) tham za fṷc zư̭ng ta̒n zi xán văn hwả. Khảng 6/2023, kâw la̭c bô̭ Pổn Mươ̒ng kôô̒ng dô̭i văn ngḙ̂ xỏm Râ̭m Ko̭ kôô̒ng tố tlức tlương tli̒nh fṷc zư̭ng tâ̒w tiên pơ̭i tlú dê̒ "ngă̒i hô̭i xắc puô̒ chiêng Mươ̒ng chúc Thết tâ̒w xwân, da̒n hát ta̒i tứ ko̒ ke ôổng khảw pơ̭i hát dủm, hát thươ̒ng dang, pô̭ meḙnh zân tôô̭c Mươ̒ng”. Khảng 8/2024, kôô̭ng dôô̒ng xỏm Râ̭m Ko̭ la̒ fṷc zư̭ng ngê̒ chuông pái tliê̒n thôổng Mươ̒ng pơ̭i tâ̒i tú tlương tli̒nh, pớ thiết kẻn, xe tơ, pắc pái - chái pái, tâm kảw la̒ peẻnh kôô̒ng môô̭ch khổ hwa̭t dôô̭ng khác. Hal lâ̒n la̒ fṷc zư̭ng kwi tli̒nh kwi tṷ ản ha̒ng năm ngḙ̂ nhân pớ bu̒ng Mươ̒ng Wang, Mươ̒ng Pi zaw lưw, chiê xé, thu hút nhân zân, zu kheéch tloong pơ̭i wa̒i tính tham kwan, tlái ngiḙ̂m khôông zan zi xán văn hwả ản la̒ môô̭ch kắch zân za̭, tư̭ nhiên.

Thew chiê xé kuố eenh Bu̒i Báw Zu, Chú nhiḙ̂m kâw la̭c bô̭ Pổn Mươ̒ng, wiḙ̂c fṷc zư̭ng ản hết tlêênh tinh thâ̒n tư̭ ngwiḙ̂n kuố ta̒n ngḙ̂ nhân Mươ̒ng Râ̭m. Kôô̭ng dôô̒ng fẩn dẩw mơ̭i năm la̒ la̭i ản ít nhất môô̭ch zi xán văn hwả, kôô̒ng pơ̭i lêênh ki̭ch bán cho ta̒n tlương tli̒nh fṷc zư̭ng zi xán văn hwả tloong ta̒n năm têểnh kôô̒ng khát boo̭ng toỏng kóp khức tlé cho kôông tác báw tô̒n zi xán văn hwả, zư̭ zi̒n bán xắc pơ̭i lan hôô̭ng ta̒n zả tli̭ nhân văn, nét văn hwả tliê̒n thôổng kuố zân tôô̭c.

Pên keḙnh hwa̭t dôô̭ng fṷc zư̭ng chăng éw mo̭l, kôô̭ng dôô̭ng mo̭l Mươ̒ng, Zaw, Môông, Thải kuố tính hăng hải toỏng kóp, tham za báw tô̒n ta̒i ngwiên zi xán văn hwả kuố zân tôô̭c. Kỏ thế pô̭ têểnh ôông Bu̒i Thănh Bi̒nh ớ fươ̒ng Thải Bi̒nh (TF Hwa̒ Bi̒nh) thă̒nh lâ̭p Báw ta̒ng Zi xán văn hwả Mươ̒ng tư nhân, lưw zư̭ ha̒ng ngi̒n hiḙ̂n bâ̭t tê̒w pơ̭i tơ̒ng zai dwa̭n li̭ch xứ kuố mo̭l Mươ̒ng. Ôông Bu̒i Tiển Xô ớ xỏm 168, xa̭ Vi̭nh Tiển (Kim Bôi) tang kỏ tư̒ chiêng Mươ̒ng kố pơ̭i thư̭c hă̒nh, chwiê̒n dă̭i chiêng cho tư̒ mo̭l. Ôông Lỉ Văn Hêê̒nh ớ xỏm Xưng, xa̭ Kaw Xơn (Da̒ Bắc) lưw zư̭ pơ̭i bớ lớp chwiê̒n dă̭i chư̭ Nôm – Zaw. Mḙ̂ Xu̒ng I Zở ớ xỏm Cha̒ Dẳi, xa̭ Pa̒ Ko̒ (Mai Châw) la̒ khôông zan tlưng bă̒i, kwáng bả zi xán văn hwả zân tôô̭c Môông kôô̒ng pơ̭i thên hôốc "Mong Space”. Hô̭ za di̒nh ôông Ngwiḙ̂n Văn Thương ớ xỏm Mô̭, xa̭ Bi̒nh Thănh (Kaw Foong) lưw zư̭ ngôl nha̒ khaa̒nh Mươ̒ng ản khânh 200 năm thuối kôô̒ng tư̒ hiḙ̂n bâ̭t kwỉ xứ zṷng tloong tơ̒i khôổng xinh hwa̭t kuố mo̭l Mươ̒ng mâ̭n ngă̒i… Ta̒n nô̭ lư̭c chwiê̒n dă̭i kuố ta̒n ngḙ̂ nhân nẳm zư̭ zi xán, wiḙ̂c fát tliến kuố ta̒n kâw la̭c bô̭ zư̭ zi̒n bán xắc zân tôô̭c, hwa̭t dôô̭ng twiên chwiê̒n, zởi thiḙ̂w, kwáng bả zi xán văn hwả zo ta̒n tố tlức, kả nhân tlêênh ta̒n nê̒n táng ma̭ng xa̭ hô̭i: Facebook, Youtube, TikTok, Instagram… i la̒ foo̒ng fủ thêm hi̒nh thức la̒, tham za báw tô̒n pơ̭i fát hwi zả tli̭ zi xán.

Thew dôô̒ng chỉ Bu̒i Xwân Tlươ̒ng, Fỏ Zảm dôốc Xớ Văn hwả, Thế thaw pơ̭i Zu li̭ch, wiḙ̂c chú dôô̭ng la̒ pơ̭i tlung thăi báw tô̒n zi xán văn hwả kuố kôô̭ng dôô̒ng ta̒n zân tôô̭c thiếw khổ xḙ nhâ̭n ản kwan tâm, hô̭ tlơ̭, ta̭w diê̒w kiḙ̂n, dôô̭ng biên, khwiển khích kuố kấp wí, tlỉnh kwiê̒n. Thôông kwa ta̒n kắch fṷc zư̭ng, báw tô̒n zi xán khắng di̭nh ngwiḙ̂n boo̭ng, bai tlo̒ tlú thế kuố kôô̭ng dôô̒ng tloong hwa̭t dôô̭ng văn hwả. Kôô̒ng pơ̭i zúp zám áp lư̭c cho tlỉnh kwiê̒n, nơng kaw tlắch nhiḙ̂m kuố kôô̭ng dôô̒ng tloong kể thươ̒, fát hwi zả tli̭ zi xán văn hwả.


KÁC TIN KHÁC


Zư̭ zi̒n hô̒n kốt zân tôô̭c Mươ̒ng – hă̒nh tli̒nh tiếp nổl pớ tliê̒n thôổng têểnh hiḙ̂n da̭i: Báw tô̒n zả tli̭ văn hwả Mươ̒ng – pắt nguô̒n pớ dam mê

Văn hwả Mươ̒ng la̒ môô̭ch fâ̒n chăng thế thiểw tloong pức tlănh tư̒ mă̒w kuố nê̒n văn hwả Viḙ̂t Nam. Ngẳm ản ho̭ zả tli̭ kuố zi xán, tloong nô̭ lư̭c báw tô̒n zi xán văn hwả Mươ̒ng, tư̒ kả nhân i ta̒ toỏng kóp tảng kế. Pớ ta̒ lô, ta̒n mo̭l dam mê văn hwả Mươ̒ng i ta̒ la̒ tư̒ hwa̭t dôô̭ng báw tô̒n, kóp fâ̒n zư̭ zi̒n kho ta̒ng zi xán văn hwả bươ̭t thơ̒i zan.

Zư̭ zi̒n hô̒n kốt zân tôô̭c Mươ̒ng – hă̒nh tli̒nh tiếp nổl pớ tliê̒n thôổng têểnh hiḙ̂n da̭i: Wê̒l miê̒n văn hwả Mươ̒ng

Zân tôô̭c Mươ̒ng la̒ môô̭ch tloong ta̒n zân tôô̭c thiếw khổ ká ớ Viḙ̂t Nam, tâ̭p tlung tlú iểw ớ tính Hwa̒ Bi̒nh. Văn hwả Mươ̒ng tính Hwa̒ Bi̒nh la̒ kho ta̒ng zi xán foong fủ, cho dố bán xắc dôô̭c dảw kuố zân tôô̭c Mươ̒ng. Kôô̒ng pơ̭i hơn 63% zân khổ kuố tính la̒ mo̭l Mươ̒ng, zân tôô̭c Mươ̒ng i ta̒ xán xinh pơ̭i zư̭ ản tư̒ zả tli̭ văn hwả dă̭c xắc, la̒ dêênh bán xắc tluổ. Zi xán văn hwả kuố mo̭l Mươ̒ng Hwa̒ Bi̒nh la̒ ta̒i xán bô zả, la̒ kốt kuố bán xắc zân tôô̭c, cho dố ản tơ̒i khôổng tinh thâ̒n foong fủ kâ̒n ản báw tô̒n pơ̭i fát hwi tloong tơ̒i khôổng hiḙ̂n da̭i.

44 tác fấm ản dê̒ kứ tôn binh tác fấm văn ho̭c, ngḙ̂ thwâ̭t tính Hwa̒ Bi̒nh tiêw biếw, xwất xắc 50 năm khăw ngă̒i dất nước thôổng nhất

Ngă̒i 26/3/2025, Hô̭i dôô̒ng bi̒nh cho̭n, tôn binh tác fấm văn hoo̭c, ngḙ̂ thwâ̭t tiếw biếw xwất xắc 50 năm khăw ngă̒i dất nước thôổng nhất (30/4/1975 - 30/4/2025) ban hă̒nh thôông bảw khổ 35/TB-HĐBC wê̒l kết kwá bi̒nh cho̭n pơ̭i dê̒ kứ tôn binh tác fấm văn hoo̭c, ngḙ̂ thwâ̭t tính Hwa̒ Bi̒nh tiêw biếw xwất xắc 50 năm khăw ngă̒i dất nước thôổng nhất Thew di̭, la̒ kể hwă̭ch kuố Ban thươ̒ng bṷ Tính wí pơ̭i WBNZ tính Hwa̒ Bi̒nh wê̒l ta̒n hwa̭t dôô̭ng tôống kết 50 năm nê̒n văn hoo̭c, ngḙ̂ thwâ̭t Viḙ̂t Nam khăw ngă̒i dất nước thoỏng nhất, tloong di̭ tố tlức bi̒nh cho̭n, tôn binh tác fấm văn hoo̭c, ngḙ̂ thwâ̭t tiêw biếw, xwất xắc 50 năm.

Khảm fả xán fấm zu li̭ch khác la̭, hấp zâ̭n ớ pu̒ng têểnh PriorBay Resort

Tlỉnh thức bớ kướ pớ khảng 2/2025, Khu zu li̭ch xinh thải Ngo̒l Hwa̒ (PriorBay Resort) thuô̭c xa̭ Xuổi Hwa (Tân La̭c) thu hút zu kheéch têểnh khảm fả, tlái ngiḙ̂m ta̒n xán fấm zu li̭ch dắng kấp, dôô̭c dảw pơ̭i hấp zâ̭n.

Thi̒m hiếw wê̒l Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh

Tloong thơ̒i ki̒ tiê̒n xứ kuố Hwa̒ Bi̒nh, nối lêênh nhất pơ̭i dă̭c tlưng nhất la̒ nê̒n văn hwả Hwa̒ Bi̒nh. Mo̭l Hwa̒ Bi̒nh tư̭ ha̒w wê̒l li̭ch xứ lô tơ̒i kuố mêê̒nh, la̒ miểng tâ̒w tiên thi̒m ản dố pơ̭i tă̭ch thên kuố môô̭ch nê̒n văn hwả dă̭c tlưng chăng tlí kă̭n tluổ Viḙ̂t Nam mo̒ ko̒n cho ká ta̒n nước Dôông Nam Ả pơ̭i khải Nam Tlung Kuốc: Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh. Pớ wiḙ̂c khai kwâ̭t ta̒n diếm zi tích hang dôô̭ng ớ bu̒ng khṷ pôl Hwa̒ Bi̒nh, năm 1972, nha̒ kháw kố mo̭l Fáp M.colani cho ha hăi dẳi têểnh môô̭ch :thơ̒i da̭i dô̒ khṷ tloong tính Hwa̒ Bi̒nh – Bắc Ki̒”. Têểnh ngă̒i 30/1/1932, nê̒n "Văn hwả Hwa̒ Bi̒nh” i ta̒ ản Da̭i hô̭i ta̒n nha̒ tiê̒n xứ Viḙ̂n Dôông lâ̒n thử nhất ho̭p ớ Ha̒ Nô̭i thươ̒ nhâ̭n.

Ko̒n ngân wang ma̭i tlôổng tôô̒ng Hwa̒ Bi̒nh

Hwa̒ Bi̒nh kỏ hal lwa̭i tlôổng Dôông Xơn: lwa̭i I Heger pơ̭i lwa̭i II Heger. Tlôổng Dôông Xơn kỏ khung niên da̭i pớ thể kí IV tlước kôông ngwiên têểnh thể kí V khăw kôông ngwiên.