KẾ TLIḘ̂N TÉ ZẦW TÈN 

Khang ớ tlêênh khâ̭p kổi chiê̒ng

Pên tlêênh chiểw rôô̭ng

Măng laa̭ch kải tlu̒

Tí khai kwân hâ̒w tiểw ha̭

Lḙ̂ tlu̒ tí ăn tlêênh chiểw ngang

Laa̭ch nang ăn tlêênh chiểw rôô̭ng

Ăn chơi ớ zôô̭ng

Koong nha̒ kon Khang di̭ dêênh kă̒l haách

Ngô̒i boỏng maách di̭ dêênh mă̒l haw

Ớ bâm pṷc boỏng pa̭w khan kho̒ pui thiê̒n

Thươi nga maách xỏ

Tlôông mươ la̭i bươ̒ ngỏ dẳng

Ăn tlu̒ tô mởi la̭i ta̒ do

Pa pổn nố Tả Mo Mươ̒ng

Tôm Khang tlở mă̭t la̭i ẻl

Wḙl mă̭t la̭i nho̒m

Nho̒m ti nho̒m la̭i

Nho̒m pớ kwe̒n bắc ti tla kwe̒n boong

Pớ kwe̒n tloong ti tha kwe̒n wa̒i

Pớ chơ̒ nha̒ ti tla kổi boỏng

Ngă̒i zấp hơ chăng chỉ hôm măi ngă̒i ni̒

Dố kải chi tơl tơl

Dố nả lảng hết kwe̒n bắc ti tha kwe̒n boong

Pớ kwe̒n tloong ti tha kwe̒n wa̒i

Pớ cho̒ nha̒ ti tla kổi boỏng

Kải di̭ la̒ kải mảng mơ̭ te̒n râ̒w

Kon tưở kon kải nha̒ Khang

Nả zoong tha tôốch châ̭c tôốch châ̒w

Thâw têm cho chỉ lảng

Kải di̭ la̒ pớ khâi thi̒ buô chát, buô la̭t, buô ngô

Kải di̭ ta̒ lô hăi mởi măi chăng hăi dẳi

Tỉ Tả Mo Mươ̒ng kế tliḙ̂n ản hăi

Nhôô̭c bô pô̭ we̒ tuông te̒n

Tí cho Khang ản iểng 

Kải dỉ pớ khâi thi̒ Kun Lang Tả Kâ̒n

Na̭ tha la̒ Kun Ké Ha̒ng

Lang Thiên Ki̒ thiên kwan Ké Chơ̭

Khâi di̭ dố na̭ zoong lêênh Za̒ng Za̒ng

Khang lêênh zô̭ zô̭

Ôông pổ cho têểnh ôông kon

Khâi di̭ dố na̭ nảng tlu tâ̭c la̒ wa̭i

Nảng tlu kải la̒ mṷ

Khâi di̭ chuô kỏ mảng mơ̭ te̒n râ̒w

Tôốch châ̭c tôốch châ̒w thâw têm cho chỉ hiếng lảng

Tlôốc hôm dó kỏ tưở ăn lô̭m bất miểng ta

Ka Kẳl kỏ tưở ăn lô̭m bất miểng lo̒m

Khâi di̭ Kun Lang Tả Kâ̒n

Kă̒w mṷ i chăng dố la̭i

Kă̒w wa̭i chuô dố wê̒l

Mởi tôô̭ng hết chẩw wả tinh mươ̒ng

Khảng pổn ti thuôm hoo̭ng

Dẳng thảw ti tôốch

Ngă̒i thôốch ngă̒i lee̒nh ti lôông

Lôông ză̒w paw pu̒ng kải pủng

Paw pu̒ng kải kheenh

Ản têm thôốch ngă̒i lee̒nh

Thủm chủm kâl ză̒w mởi moo̭c

Thoóc choóc kâl ză̒w mởi lêênh

Khảng môô̭ch kâl ză̒w dêênh te̒w chỉn cha

Khảng hal kôô̒ng pa kâl ză̒w dêênh te̒w chỉn lô̭n

Khảng pổn kâl ză̒w dêênh te̒w chỉn tlăm

Khảng dăm kâl ză̒w dêênh te̒w chỉn za̭w

Khảng khẩw kâl ză̒w dêênh te̒w chỉn tắi

Khảng pắi ză̒w dêênh te̒w chỉn cha̭m

Khảng chỉn khảng mươ̒l kâl ză̒w mởi dố ká lêênh la̒w la̒w

Ză̭l lêênh lổn lổ́n

Khảng pổn khảng dăm

Kâl za̒w tơm pôông di̭ dêênh mă̒l ză̭ng

Kâl za̒w tơm pôông di̭ dêênh ză̭ng zẳi

Khảng pắi khảng thảm

Khảng chỉn khảng mươ̒l

Kâl ză̒w dêênh kee̒nh pút lả

Kă̒l ză̭m kă̒l ză̭p

Khảng môô̭ch khảng háp

Tlải ză̒w mởi chỉn

Kun Lang Tả Kâ̒n

Mởi tôô̭ng hết chẩw wả tinh mươ̒ng

Zoong kải búng ti zúng lḙ̂ tlải ză̒w

Zoong wê̒l wắt paw kải kổl la̭i tâm

Paw kải xaw la̭i tô̒

La̭i kḙp dác mơ̭

Mơ̭ ză̒w chắi tha mă̒l zẳng mă̒l za̭i

Khâi di̭ Kun Lang Tả Kâ̒n

La̒ dêênh mảng mơ̭ te̒n râ̒w

Tôốch châ̭c tôốch châ̒w thâw têm cho chí hiḙ̂ng lảng

Kun Lang Tả Kâ̒n

Hơ mởi pó tlu tâ̭c la̒ wa̭i

Pó tlu kải la̒ mṷ

Khâi di̭ kă̒w mṷ hơ mởi dố la̭i

Kă̒w wa̭i hơ mởi dố wê̒l

Khâi di̭ Kun Lang Tả Kâ̒n

Mởi ti thuôm râ̒ng khả oỏng

Thuôm roo̭ng khả ăn

Ti tẻm ta̒ng tất

Ti lâ̭t ta̒ng kó

Fái ổm pớ ta̒ng pươ lăw

Fái tăw pớ ta̒ng pươ pải

Kwa̭t la̭i dải wê̒l

Têểnh tṷn kôô̒ng nha̒

Pa̒ ma̭i kải kon

La̒ kă̒w fúc i chăng dố la̭i

Kă̒w wa̭i i chăng dố wê̒l

Kun dỉ hơ mởi tlấch choo̒ng tlé chiểw

Thiêw poóc lô̭n mêê̒nh

Tlăm năm kải thuối mêê̒nh kha̒

Ti tá ta̒n kon tưở kon kải

Ti tá ma̭i ko̒n cha̒ng

Ti tá ha̒ng kon zu kon chẳw

Zu za̭w chẳw thôn chẳw kon 

Khâi di̭ hết thi̒ lảw thoỏng têểnh thi̒ roo̭ng dung

Thi̒ ku̒ng thi̒ kô̭t

Thi̒ lốt thi̒ lai

Hết thi̒ nga̒i ti tla thi̒ pâ̭w

Têểnh thi̒ khảng fái năm thôốch khảng lee̒nh

Kải ngă̒i la̭i iên

Khang Ôông tlăm thuối mêê̒nh kha̒

Năm năi khảng ni̒

Ti tá ta̒n kon tưở kon kải

Ti tá ma̭i ko̒n cha̒ng

Ti tá ha̒ng kon zu kon chẳw

Zu za̭w chẳw thôn chẳw kon

Non mṷn ủn tham

Eenh ảng ma̭ng ká

Fương chủ khả tả

Fương kṷ khả môô̭ng

Râ̒m ra̭ khwả thôông

Fương chơ̒ muô̭ng tlêênh

Kon tưở kon kải

Na̭ tlá loo̒ng iểm loo̒ng ảw

Loo̒ng dức loo̒ng da̭w

Loo̒ng tháw loo̒ng nhân

Na̭ xớc chỉ chuốc paw nha̒

La̒ dêênh mảng mơ̭ te̒n hâ̒w

Tôốch châ̭c tôốch châ̒w thâw têm cho chí hiḙ̂ng lảng

Tả Mo Mươ̒ng kế tô thiểng dỉ

Ản nhở tí nả bươ̒ ản hăi. 

KỂ CHUYỆN ĐẺ DẦU ĐÈN

Khang Ông ngồi trên vóng mát trong nhà

Ngồi ngắm cảnh và hóng gió

Trông trời, trông mây, ngó nắng

Ăn trầu đã đủ

Ba bốn nổ Ông Mo Mường

Dẫn Khang Ông quay mặt lại ngắm nhìn

Ngắm nhìn quanh

Ngắm từ phía trong cho đến phía ngoài

Từ dưới nhà cho đến trên vóng

Ngày hôm qua cho đến ngày hôm nay

Thấy cái gì ngời ngời mà nó sáng từ phía ngoài cho đến phía trong

Từ bên trong cho đến bên ngoài

Từ dưới nhà cho đến trên cửa sổ

Cái ấy là máng mỡ đèn dầu của con trai, con gái nhà Khang

Nó đem ra đốt cho sáng thâu đêm

Cái ấy từ thời vua chát, vua lạt, vua ngô

Cái ấy từ lâu chứ không phải mới nay mà không biết

Để Ông Mo Mường kể chuyện cho Khang Ông được nghe

Kể tích nói vè chuyện khi xưa để Khang Ông được hiểu

Cái đó có từ khi thời Cun lang Tá Cần ra làm Cun Kẻ Hàng

Làm Lang Kẻ Chợ

Khi đó ông ấy phát giàu sang

Ông ấy thịt trâu đực cúng vía

Thịt trâu cái cúng mụ

Khi ấy chưa có máng mỡ đèn dầu

Đem ra thắp thâu đêm cho đến sáng

Chập tối có người ăn trộm mất miếng da

Gà gáy có người ăn trộm mất miếng gan

Khi ấy Cun lang Tá Cần cầu mụ cũng không thấy lại

Cầu vía không thấy về

Cun lang Tá Cần cho báo động khắp vùng mường

Tháng bốn đi phát rừng

Trời nắng ráo thì đi đốt

Ngày đẹp, ngày lành đi trồng

Trồng thầu dầu vào chỗ râm, trồng thầu dầu dưới bóng cây đa

Được ngày tốt ngày lành

Cây thầu dầu mới mọc

Tháng bốn, tháng năm cây thầu dầu đơm bông

Qua tháng bảy, tháng tám

Tháng chín, tháng mười cây thầu dầu quả trĩu cành

Tháng một, tháng chạp quả thầu dầu chín

Cun lang Tá Cần cho báo động chấu vá trong mường

Mang thúng đi rũ lấy quả thầu dầu

Mang về đổ vào cối để giã

Bỏ vào chõ để đồ

Rồi ép lấy nước mỡ

Mỡ dầu chảy ra

Khi ấy Cun lang Tá Cần làm nên cái máng mỡ đèn dầu

Đem ra thắp thâu đêm cho đến sáng

Cun lang Tá Cần giết trâu đực cầu vía

Giết trâu cái cúng mụ

Khi ấy cầu mụ mới thấy lại

Cầu vía mới thấy về

Cun lang Tá Cần

Đi phát rừng làm xẻ nương để làm ăn

Đi chém đất, lật cỏ

Bị ốm từ bãi lau

Bị đau từ bãi cỏ gianh

Quay lại trở về nhà

Bà vợ và các con cầu phúc cũng chẳng thấy lại

Cầu vía cũng chẳng thấy về

Cun Lang Tá Cần thiêu thân lộn mình

Đi bỏ đàn con trai, con gái

Đi bỏ bà mái cái con

Đi bỏ hàng dâu, con rể

Đi bỏ các em, các cháu

Đi bỏ anh chị già cả

Đi bỏ phương nội, họ ngoại

Con trai thấy xót, con gái thấy thương

Anh em trong mường thấy thương thấy nhớ

Báo hiếu lòng thảo, lòng nhân

Đón người phục vụ vào nhà

Làm nên máng mỡ đèn dầu

Thắp thâu đêm cho đến sáng

Nó trả đức đạo làm con

Trả phần công cha, áo mẹ

Kể trọn chuyện ấy để được nhớ lại vừa được hay.

 

 

 

KÁC TIN KHÁC


Khới kôông xâi zư̭ng Khu khôông zan báw tô̒n Zi xán văn hwả Mo Mươ̒ng tê̒w pơ̭i zu li̭ch ớ xa̭ Hơ̭p Foong

Pân khởm ngă̒i 8/1, WBNZ hwiḙ̂n Kaw Foong tố tlức Lḙ̂ khới kôông Zư̭ ản Khu khôông zan báw tô̒n Zi xán văn hwả Mo Mươ̒ng tê̒w pơ̭i zi̭ch bṷ zu li̭ch ớ xa̭ Hơ̭p Foong. Zư̭ puối lḙ̂ kỏ dôô̒ng chỉ Bu̒i Văn Thẳng, Fỏ Chú ti̭ch Hô̭i dôô̒ng Nhân zân tính; da̭i ziḙ̂n lă̭nh da̭w ta̒n xớ, ban, ngă̒nh kôô̒ng hwiḙ̂n Kaw Foong…

Dă̭c diếm wê̒l Ôông Mo tloong thư̭c hă̒nh ziḙ̂n xưởng Mo Mươ̒ng

Tloong tơ̒i khôổng tỉn ngươ̭ng kuố mo̭l Mươ̒ng pô̭ tlung, Ôông Mo la̒ mo̭l la̒ ta̒n ngi lḙ̂ tí dáp ửng tản kải wiḙ̂c mong hảw "thôông kwan” pơ̭i thể zởi bô hi̒nh tí thư̭c hă̒nh tỉn ngươ̭ng.

Kắch thế hiḙ̂n kôô̒ng pơ̭i ỉ ngiḙ̂ khu pên tloong kuố Mo Mươ̒ng

Mo Mươ̒ng la̒ hô̒n kốt kuố mo̭l Mươ̒ng. Ớ tloong Mo cho ha ản dố ká thắi ta̒n zả tli̭ văn hwả Mươ̒ng: li̭ch xứ, văn hoo̭c, xa̭ hô̭i, ngḙ̂ thwâ̭t, tỉn ngươ̭ng, xinh hwa̭t… Tloong di̭, fán ắnh ho̭ nét thể zởi kwan, nhân xinh kwan kuố mo̭l Mươ̒ng kâ̒n fái ản tlân tloo̭ng, báw tô̒n.