.jpg)
Khâi hơ di̭ pơ̭i la̭i tơ̒i hơ
Khâi di̭ kải tlơ̒i tha tlước măng ka̒ khâ̭t
Kải tẩt tha khăw măng ka̒ khơ̒i
Tlơ̒i tha tlước ớ tlêênh
Tẩt tha khăw ớ tỉn
Tlêênh tlơ̒i nả tă̭ch la̒ chỉn
Tỉn tẩt nả tă̭ch la̒ mươ̒l
Khâi di̭ kải tlơ̒i ớ tlêênh úp chăng lă̭p
La̒ nắp ớ tlêênh ta̭i i chăng tlô̭m
Za̭ Nhâ̒n thuổng mươ̒ng tlâ̒n ti̒nh zương zan tă̭ch tha pổn fương
Tă̭ch tha fương Dôông, fương Nam, fương Tâi, fương Bắc
Za̭ Nhâ̒n ma̭ thu tất la̭i
Nẳn tẩt hoo̒ng la̭i dêênh khṷ
Nẳn tất mê̒m la̭i dêênh tô̒l
Fương Bắc nả tă̭ch la̒ miểng dôl
Nả thu la̭i tư̒ tô̒l ză̭l khṷ ză̭l
Fương Nam na̭ tă̭ch tha miểng tlṷng
Nả nhẩn tất thuổng dêênh pế dêênh khôông
Cho kon kả, kon khủ, kon rôô̒ng ớ tỉn dác
Ta̒n tô̒l ză̭l khṷ ză̭l nả cho chim choóc, moong bang, moong hươw, moong nai
Chim keḙch, kải keéch, kải lươ̒ ớ tô̒l ză̭l khṷ ză̭l
Kải miểng pươ pa̭i pă̒ng cho kon mo̭l tlâ̒n ti̒nh zương zan nả ớ
Tă̭ch la̒ chơ̭, bớ la̒ ha̒ng
La̒ ta̒ng ti khả la̭i
Za̭ Nhâ̒n thu hết la̭i ta̒ dố bươ̒
Kải tlơ̒i ớ tlêênh úp i ta̒ lă̭p
La̒ nă̭p ớ tlêênh ta̭i i ta̒ tlô̭m
Za̭ Nhâ̒n ma̭ lêênh mươ̒ng kởi tlêênh khṷ, tlêênh tlơ̒i, tlêênh ză̭l
Za̭ Nhâ̒n kỏ kải kương thâ̒n da̭i to
Nả thu mươ̒ng tlâ̒n ti̒nh zương zan ớ no na̭ ngỏ i dố
Khâi di̭ na̭ ma̭ cho ku̒n kú tha hơ ma̭ waa̭nh
Kải ku̒n khẳnh tha hơ ma̭ waa̒nh
Cho ku̒n taa̒nh tha hơ pó chỏ
Ku̒n kho̭ tha hơ nẻw pươ̒ nẻw kă̒l
Kăl wăl ku̒n bổ
Tố tất tố dác
Dôi ác, dôi hu̒m, na̭ng neḙch
Cha̒ng mắch chăng tă̭ch cho rḙ tha hơ
Cho mṷn khẻ tha hơ we̒w we̒w
Kải ngảl ke̒w tha hơ dôổng dôổng
Kả pôổng tha hơ kwi̒l tuôi
Eenh tla̒ng chăng tă̭ch cho rḙ tha hơ
Cho ku̒n tla̒l tha hơ lan tất
Mâ̭t kó tẳng
Thẳng zẳng pôông khuung
Thuung huung pôông pḙ̂
Kâl Tlêl, kâl nho̒
Ko̒ kon khăng ba̭i thải
Keẻnh chim ác, kác khôông kác kha̒w
Kon khaw kải khảng
Ảng kon khủ kon rôô̒ng
Tôô̒ng na̒ ko̭n zôô̭c ko̭n woo̭c
Ngoo̭c tôô̒ng kun kwan kải nga̒n Kuốc Chơ̭
Tôn ăn mái ớ dố mo̒ tôi chim Cha̭ng la̭i pới mo̒ tôi chim Cho̒
Chim Cha̭ng di̭ la̒ tưở hăi lo
Chim Cho̒ di̭ la̒ tôi hăi roóch
Na̭ roóch tha pên Dôông ản xỏ tla̒m tla̒m
Roóch tha pên Nam ản xó kuô̭n kuô̭n
Kuổn tất kuổn dác
Kác khôông kác kha̒w
Kon khaw kải khảng
Ảng kon khủ kon rôô̒ng
Tôô̒ng na̒ ko̭n zôô̭c ko̭n woo̭c
Ngo̭c tôô̒ng kun kwan kải nga̒n Kuốc Chơ̭
Tôn ăn mái ớ dố mo̒ tôi chim Xoong na̭ ti tă̒m khôông kha̒w pế wươ̭ng
Ản khót ẻw lẻw, tlẻw lôông tlu lôông po̒
Paw têểnh tất lo̒ cho̒ kải mươ̒ng lḙn chḙn
Tất tẻn mươ̒ng hḙp
Tlé thuổng khôông măl aw
Thuổng kha̒w măl aách, kaách ớ tỉn, dác ớ tlêênh
Hă̭ch dẩm kon khi ăn dẩm chăng ản mo̒ kang
Hă̭ch ngang kon khi moo̭c chăng ản mo̒ thước
Chít bất tơ̒i kon khi di̭ dêênh wắng wắng
Wắng ti wơ̒ wơ̒ nhơ nhươ̒ng khâi hơ chăng kỏ
Tôn ăn mái ớ
Dố tất zâ̒m tha tâ̒i meḙnh aang
Tất wa̒ng tha tâ̒i meḙnh pát, meḙnh tiḙ̂
Tho̭i po̭i kon khi ma̭ moo̭c
Thoóc choóc kon khi ma̭ dêênh
Pân khởm kon khi ká thă̒i kải khă̒i
Pân tlươ nướ ngă̒i ká thă̒i tṷn mươ̒l pổn
Ngổn ngổn ká thă̒i tṷn mươ̒l pa
Na̭ chiê kee̒nh tha za̒
Chiê cha̒ tha zái
Tơm pổn mươl hă̭ch, fái mươ̒l cha̒, mươ̒l doỏng
Kô̭ kon khi na̭ moo̭c ớ tỉn tất
Ngo̭n kon khi na̭ moo̭c khất lêênh mươ̒ng kổi khṷ tlêênh tlơ̒i tlêênh lơi kổi ză̭l
Kon khủ zâ̒m lew lêênh tuô̭ng kon khi na̭ hảw ăn hết mă̭t khảng
Kon khủ tlẳng lew lêênh tuô̭ng kon khi na̭ hảw ăn hết bảng ma lơi
Kải mă̭t ma tlơ̒i ma lơi tôô̭ng zư̭ bơ̒n xơn, tôô̭ng hơ̒n kẩm kâ̭l
Zâ̭l kắp khắch mó kang zo̒ meḙnh kon dôi cho kon dôi huổn tha
Kon dôi ha̒ ăn tloong
Bol loo̒ng boóc lo̭i hơ ma̭ lớ khi thuổng râ̭m
Pẩm khi thuổng rôô̭c
Za̭ Nhâ̒n paw ngỏ
Nem paw ma̭ ngỏ
Chân chiêw kon khi kỏ dôi la̭i pắt
Kải mă̭t kon khi kỏ tôi dôi kẳnh
Meḙnh kon khi kỏ tôi dôi
Za̭ Nhâ̒n nhâ̭n oong nhâ̭n thai
Hảw kải dêênh lu, dêênh wác
Hảw tiê̒n hảw pa̭c dêênh khâ̒ng, dêênh tăi
Roo̭ng dêênh kể dêênh ka̒
Tâ̒m na̒ dêênh kơm dêênh lo̭
Bỏ dác tôi kon kả
Khả dác dêênh tôi kon thôm
Thổl hôm lảng zaw dêênh khaw dêênh khảng
Dêênh ảng kon khủ kon rôô̒ng
Tôô̒ng na̒ ko̭n zôô̭c ko̭n woo̭c
Ngoo̭c tôô̒ng kun kwan kải nga̒n Kuốc Chơ̭
Tôn ăn mái ớ
Dố mo̒ tôi chim Chêw
Nả ti tă̒m khôông kha̒w pế wươ̭ng
Khảng pổn kon nha̒ nga̒i tṷm tôi lôông lâ̒n
Chôô̭ng thôl i tṷm tôi lôông lâ̒n
Tṷm tôi lôông lâ̒n măng dêênh tuô̭ng ta̭p
Khảng hal kôô̒ng pa kon nha̒ nga̒i tṷm tôi lôông la̒
Chôô̭ng thôl i tṷm tôi lôông la̒
Măng dêênh tuô̭ng kải chỉ kẳnh
Chôô̭ng thôl ăi dẳnh kẳnh dố
Dố dôl ha̒ ke̒ ke̒
Po măng kă̒l hết tloong pa̭ng
Kă̒l hảng tloong lă̒ng
Kă̒l khă̒ng kon tloong roo̭ch
Nhơ kon nha̒ nga̒i doóch tlơ̒ng dơng khṷ
Pô̭ chủ pô̭ nhẻm chăng kỏ ngăi hăi
Hal hểm hơ ma̭ paw tâw kôô̒ng ro̒
Paw lo kôô̒ng nhân
- Paw tâw buô Nhâ̒n nga̒i ởi
Lă̭i buô Nhâ̒n nga̒i a̒
Chôô̭ng thôl paw tâw kôô̒ng nhân
Nhân fái cho paw tâw kôô̒ng ro̒
Xin ro̒ fái dă̭i
Chăng hăi dẳi buô Nhâ̒n fái páw
Buô Nhâ̒n di̭ ma̭ tôn la̭i ră̒ng:
- Kải dỉ mă̭t ma tlơ̒i hảw cho păi la̒ khă̭p la̒ khuô̒ng,
La̒ tuông la̒ ro̭i
Păi fái ti re̒n lḙ̂ kải mo̭ păi la̒ khắch
Pă̭ch kải mó păi la̒ kang
Păi fái tṷc kải khṷ la̒l wa̒ng
Hang ma tlởng tiểng di̭ la̒ ố
Păi fái bố kải khṷ la̒l wa̒ng
Hang ma tlởng tiểng di̭ la̒ hôông
Piê̒l ză̭l păi fái tṷc chỉn kha̒w
Piê̒l kaw fái tṷc chỉn pấc
Piê̒l kuổi fái tṷc chỉn thước
Hăl hểm măng hoong thiểng dỉ la̒ foong
Măng boong thiểng dỉ măng chơl
Ma̭ kwa̭t chân tlớ la̭i
Dải chân tlớ wê̒l
Têểnh tṷn kôô̒ng nha̒
Tí re̒n kải mó la̒ khắch
Pă̭ch kải mó la̒ kang
Ma̭ ti tṷc kải khṷ la̒l wa̒ng
Hang ma tlởng tiểng di̭ la̒ ố
Bố kải khṷ la̒l wa̒ng hang ma tlởng tiểng di̭ la̒ hôông
Piê̒l ză̭l tṷc chỉn kha̒w
Piê̒l kaw tṷc chỉn pấc
Piê̒l kuổi tṷc chỉn thước
Hăl hểm ma̭ ti tă̒m khôông kha̒w pế wươ̭ng
Ản khót ẻw lẻw
Tlẻw lôông tlu lôông po̒
Ma̭ paw ẩp tlởng buô, tlởng na̒ng
Tlởng khang, tlởng ká
Ớ tloong khṷ la̒l wa̒ng hang ma tlởng tiểng kă̒l khẳm
Năm ni̒ ti tla năm no̭
Măng dẩm dấch tlởng tiểng di̭ to̭ hoo̒ng hảw té
Dẩm dé tlởng tiểng hảw tha
Tỉn tất ăi ko̒n chuô tô
Tâ̒l zâ̒l la̒ fương kải tlúc
Té tha tṷc tṷc la̒ tuông kải khỏi
Lỏi xỏi la̒ tuông kải mươ
Tẩm tươ la̒ tuông ta̭ng dác
Ta̭ng pa̭c la̒ tuông kải thẳnh
Haảnh nhaảnh la̒ tuông kải me̒w
Tew ngew la̒ tuông kải ra̭c
Kỏ ka̭c la̒ tuông kải dai
Hal nhal la̒ tuông kải khảl
Hảl nhảl la̒ tuông tlu tuông po̒
Tuông woi tuông ngươ̭
Tuông kon tưở kon kải
Tỉn tất ăi ta̒ tô
Tlêênh tlơ̒i tlêênh lơi ăi ta̒ kỏ
Té tha tlởng la̒ môô̭ch di̭ la̒ tlởng Kun Lang Tả Kâ̒n
Tlởng la̒ hal di̭ dêênh tlởng Kun Lang Tả Ka̒i
Tlởng la̒ pa di̭ dêênh tlởng Cha̒ng Tla̒i
Tlởng la̒ pổn di̭ dêênh tlởng eenh mo khôô̒ng mo khô̭
Hơ ma̭ dẩm dấch tlởng tiểng di̭ hảw té
Dẩm dé tlởng tiểng hảw tha
Té tha nhắc nhé thiểng tảw
Ngảw ngát thiểng Rư̭ thiểng Mo̭l
Cho̭l chḙl thiểng Ngô thiểng La̒w
Kải tlơ̒i té tha pớ năm tỉ
Tất té tha năm khứw
Kon mo̭l té tha năm dâ̒n
Kỏ tlơ̒i kỏ tất hơ ma̭ té tha ba̭n bâ̭t
Hết lưở kha̒ cho têểnh lưở non
Mo̒ năm tă̭ch pổn muô̒
Xwân, Ha̭, Thu, Dôông
Kử tỉnh zơ̒ng dỉ ma̭i
Hết pa̭i rái tha tâ̒i khwang
Hết kải khṷ la̒l wa̒ng hang ma tlởng diểng la̒ ố
Ma̭ tố ti ớ khắp miểng
Tô nơi khắp chổn
Tloong dăm nước chư hâ̒w
Ở no ăi kỏ.
DỊCH NGHĨA TIẾNG VIỆT
Chuyện khi xưa đời xưa kể rằng
Khi ấy cái trời ra trước nghe tiếng nổ "rập”
Cái đất ra sau nghe tiếng nổ "rầm”
Trời ra trước ở trên
Đất ra sau ở dưới
Trên trời đặt làm chín
Dưới đất đặt làm mười
Khi ấy cái trời ở trên úp không trọn
Nắp ở trên không vừa
Bà Nhần xuống mường trần tình dương gian đặt làm bốn phương
Đặt ra phương Đông, phương Tây, phương Nam, phương Bắc
Chuyện khi xưa với đời xưa
Bà Nhần thu đất lại
Nắn đất rắn thành núi
Vun đất mềm lại thành đồi
Phương Bắc đặt làm chỗ cao
Thu lại nhiều đồi cao, núi cao
Phương Nam đặt làm chỗ trũng
Nén đất xuống thành bể, thành sông
Cho con cá, con khú, con rồng ở dưới nước
Các đồi núi cao nó cho chim chóc, muông lòi, muông hươu, muông nai, sơn dương, con lừa
Vùng đất bãi bằng cho con người trần tình dương gian ở
Đặt làm chợ, mở làm hàng
Làm đường đi lối lại
Bà Nhần thu đất lại đã thấy vừa
Trời ở trên úp đã trọn
Nắp ở trên đậy đã vừa
Bà Nhần mới lên mường trên núi, trên trời, trên cao
Bà Nhần có cái gương thần to
Thu mường trần tình dương gian ở đâu cũng thấy
Khi ấy nó mới cho dây sắn ra trước vặn vẹo
Cho dây tành ra trước giết chó
Dây khọ ra trước néo bừa néo cày
Ngoằn ngoèo dây bố
Đổ đất đổ nước
Sâu nước, sâu hùm, sâu gỗ
Chàng Mách đặt cho măng sậy ra trước vắt vẻo
Cây ngái kèo ra trước lớn nhanh
Cá bống ngắn đuôi
Cho cây thài lài mọc lan trên mặt đất
Cỏ mật đắng
Bông sung, bông bệ
Cây khế, cây nhò
Cánh chim ác, gác sông gác sào
Sao và trăng
Áng con khú, con rồng
Đồng ruộng con khỉ độc, con vọoc
Ruộng đầu con nước là của cun quan Kẻ Chợ
Bỗng nhiên thấy một đôi chim Chạng với một đôi chim Chò
Chim Chạng là đứa hay lo
Chim Chò hay đối, hay hót
Nó hót ra bên Đông gió ào ào
Nó hót ra bên Nam được gió cuộn cuộn
Uốn đất uốn nước
Bỗng nhiên thấy một đôi chim Xoong nó đi đằm sông, đằm bể
Nó thấy khót nhỏ nhắn nó nhặt cho vào túi da trâu da bò
Về đến đất chật mường hẹp
Đánh rơi xuống sông
Cát ở dưới, nước ở trên
Rễ cây si đâm xuống không được một gang
Rễ cây si đâm ngang không được một thước
Chết mất đời cây si đi vắng vắng
Vắng đi vờ vờ, giống như thể khi xưa chưa từng có
Bỗng nhiên
Thấy đất đen ra đầy miệng ang
Thấy đất vàng ra đầy miệng bát, miệng đĩa
Thọi chọi cây si mọc
Luồn lách cây si lên
Ban sớm cây si lớn tày cái chày
Ban trưa nửa ngày lớn tày đụn mười bốn
Ngồn ngộn như đụn mười ba
Nó chia cành, chia bóng
Đơm bốn mươi rễ, bảy mươi cành, mười bóng
Gốc cây si mọc dưới đất
Ngọn cây si mọc lên trời cao
Con khú đen leo theo cây si lên ăn hết mặt trăng
Con khú trắng leo theo cây si lên ăn hết nửa mặt trời
Mặt trời nổi cơn dữ, cơn hờn
Dậy nung gậy sắt cho con sâu ấy cạp vào miệng
Sâu hà ăn trong
Nó moi lòng, móc lõi cây si
Rồi cây si đổ xuống rộc
Bà Nhần vào xem
Thấy chân chiêu có con vắt
Thấy mắt cây si có con sâu
Miệng cây si có sâu Bà Nhần
Bà Nhần ước nương tốt kế, tốt cà
Ruộng, đồng tốt lúa tốt cơm
Giếng nước thành đôi con cá
Đường nước tốt đôi con tôm
Tối hôm sáng mai nên sao nên sáng
Nên áng con khú, con rồng
Đồng ruộng con khỉ độc, con vọc
Con nước đầu đồng là của cun quan Kẻ Chợ
Bỗng nhiên thấy một đôi chim Chêu nó đi đằm sông
Tháng bốn con nhà người túm đôi lông lần
Chúng cũng túm đôi lông lần
Túm đôi lông lần thấy như thể đạp
Tháng hai cùng ba con nhà ngài túm đôi lông là
Chúng cũng túm đôi lông là
Thấy như thể chấy cắn
Thấy rận đè nhau cặp cặp
Ấp nhau kè kè
Thấy động trong eo lưng
Thấy rần rật trong lòng
Như thể nuốt phải rêu đá
Dấu diếm không cho ai hay
Có người vào tâu cùng rùa, vào lo cùng vua Nhần
Vua Nhần phải cho vào tâu với rùa
- Tâu vua Nhần ngài hỡi
Lạy vua Nhần ngài à
Tâu cùng Nhần, xin Nhần hãy lo
Tâu cùng rùa, xin rùa hãy dạy
Không biết xin vua Nhần hãy bảo
Vua Nhần mới bảo rằng
- Cái ấy ma trời muốn cho chúng bay thành tông, thành rõi
Bay phải đi rèn lấy mỏ sắt
Đập lấy mỏ gang
Bay phải đục núi vàng hang ma trứng điếng để làm tổ
Bay phải mổ núi vàng hang ma trứng điếng để làm lỗ
Chiều cao bay phải đục chín sào
Chiều rộng bay phải đục chín thước
Nghe tiếng ấy thấy vui
Nghe lời ấy thấy mừng
Rồi quay chân trở lại, đoái chân trở về
Về đến đụn cùng nhà
Để rèn cái mỏ sắt, đập cái mỏ gang
Mới đi đục cái núi vàng hang ma trứng điếng ấy làm tổ
Mổ cái núi vàng hang ma trứng điếng ấy làm lỗ
Chiều cao đục chín sào
Chiều rộng đục chín thước
Rồi đi đằm sông, đằm bể
Nhặt được khót nhỏ nhắn
Cho vào túi da trâu, da bò
Rồi vào ấp trứng vua, trứng nàng
Trứng sang, trứng cả
Ở trong núi vàng hang ma trứng điếng
Năm này cho đến năm nọ
Thấy động đậy trứng điếng muốn đẻ
Thấy nứt nẻ trứng điếng muốn ra
Đẻ ra lốm đốm là hình ngôi sao
Ngêu ngao là hình cái sáng
Rạng rạng là mặt trời
Dưới đất còn chưa đủ
Trên trời còn chưa có
Dưới đất chưa có sương, có mù
Chưa có khói đục đục
Chưa có mưa lói xói
Chưa có nước
Chưa có cây sậy
Đẻ ra tuông con rắn
Đẻ ra tuông con mèo
Đẻ ra tuông con cóc
Có cành là tuông con hươu
Đẻ ra tuông con hổ
Đẻ ra tuông con trâu, con bò
Tuông voi, tuông ngựa
Tuông con trai, con gái
Dưới đất cũng đã đủ
Trên trời đã có
Đẻ ra trứng thứ nhất là trứng Tá Cần
Trứng thứ hai là trứng Tá Cài
Trứng thứ ba ấy là trứng Dạ Kịt
Trứng thứ bốn ấy là trứng anh mo gốc, mo cổ
Động đậy trứng điếng muốn đẻ
Thấy nứt nẻ trứng điếng muốn ra
Đẻ ra nhắc nhẻ tiếng Kinh
Nhao nhao tiếng Mường, tiếng Thái
Chọ chẹ tiếng Ngô, tiếng Lào
Cái trời sinh ra từ năm Tý
Đất ra sau năm Sửu
Con người sinh ra vào năm Dần
Có trời, có đất mới sinh ra vạn vật
Hết lứa già cho đến lứa trẻ
Một năm đặt làm bốn mùa
Xuân, Hạ, Thu, Đông
Vẫn tính như thế mãi
Hết bãi rải đầy "khoang”
Làm tổ từ núi vàng hang ma trứng điếng
Mới tỏa đi mọi chốn
Trong năm nước chư hầu
Ở đâu cũng có.
Phát triển bởi ICT GROUP.
