Khâi hơ pơ̭i la̭i tơ̒i hơ

Kun Lang Tả Kâ̒n dố na̭ tha la̒ Kun Ké Ha̒ng

La̒ Lang Ké Chơ̭ ăi ta̒ kỏ dô̒ la̒ ăn la̒ oỏng

Khoóc poỏng kon khang chơi chuô̒ zôô̭ng chiê̒n ăi ta̒ kỏ tlôổng kỏ chiêng

Á mé chuô kỏ tṷn chỉn kwa̒

Dố chuô kỏ nha̒ chỉn ngăn

Pu̒ng nă̒m nơi ăn chổn ớ

Khảng pổn na̭ zoong chẩw wả tinh mươ̒ng ti thuôm roo̭ng ma̒

Dố khảng hal khảng pa zoong tinh zoong mươ̒ng ti thuôm roo̭ng lú

Ngă̒i dẳng Kun Lang Tả Kâ̒n ti tôốch

Ngă̒i thôốch Kun Lang Tả Kâ̒n ti lôông

Ản dố kải tươ̭ng ro̒ zâ̒m na̭ ăn khang

Ản dố tươ̭ng ro̒ wa̒ng ăn ti ăn la̭i

Tướng ră̒ng kải tươ̭ng moong lo̒i, moong bang

Ma̭ zoong tưở tinh tưở mươ̒ng ti tá ngo̭ kắp, tước cha̭m ngo̭ hôông

Ti dôm ngo̭ zo̒

Dố zaw khởm kải chiê̒ng zaw khởm

Zoong tưở tinh tưở mươ̒ng ti pổl ngo̭ kắp, chă̭p ngo̭ hôông, dôổng ngo̭ zo̒

Dố ản chỉ ro̒ kải khe

Ma̭ puô̭c paw kô̭ kải nẳng

Tlỏi chí ro̒ paw ză̭ng kải tơnh

Chỉ ro̒ hăi mơnh hăi lă̭i

- Tâw da̭ nga̒i hẳi, lă̭i da̭ nga̒i ơ̒i

Nga̒i ăn tôi la̒ chi cho tổn ớt

Nga̒i ăn tôi la̒ chi cho tổn kơm, tổn bỏi

The tho̭i, the kha, the pa̒, the ma̭i, the kải, the kon

Nga̒i ăn tôi di̭ tôi chít ró

Nga̒i pó tôi di̭ tôi chít mơi nga̒i ơ̒i

Dố nga̒i tha la̒ Kun Ké Ha̒ng, la̒ Lang Ké Chơ̭ ta̒ kỏ tṷn chỉn kwa̒ hăi chuô?

Ta̒ kỏ nha̒ chỉn ngăn, pu̒ng nă̒m nơi ăn chổn ớ hăi chuô?

Chuô kỏ ngỏ lḙ̂ thân tôi di̭

Pổn chân tôi di̭ dêênh pổn tô̭ nha̒

Pa chân tôi dêênh pa tô̭ huô̭ng

Xiêng dôổng dêênh to̒n tôông

Xiêng kha̒anh dêênh thui dêênh khḙw

Hẻw nhẻw dêênh kướ paw kướ tha

Ngỏ lḙ̂ kiếp tôi la̒ dêênh nha̒ pa kăn chỉn boỏng

Pô̭ pi̭ ma̭ bớ chỉ ro̒ koong kô̭ kải nẳng kải tơnh

Kwăi chân tlớ la̭i, kwải chân lô̭n wê̒l

Dố wê̒l têểnh tṷn kôô̒ng nha̒ Tả Kâ̒n ma̭ páw chẩw tô kha̒ ti raw búng hiḙ̂ng

Páw chiểng wiê̒ng kha̒ ti raw búng rôô̭c

Ti hôốc kwêl chơ̒ kwêl tlêênh

Kải chỉ wiê̒ng kha̒ raw lêênh hôốc thuổng

- Ngăi chăng kỏ kơm fái tâm lo̭ ma̭

Ngăi chăng kỏ kả ôốch lô̭ tlố tâ̒m thảw aw

Ngă̒i zaw dố Tả Kâ̒n ti kốn kâl kho̒ kâl khơng kổi khṷ

Tí la̒ tṷn chỉn kwa̒, la̒ nha̒ chỉn ngăn

Zâ̭l khởm kải chiê̒ng zaw khởm

Tả Kâ̒n teẻnh pa rô̒i chiêng mươ̒l pui tâ̭l hết thiên ha̒w ngâ̭l ngâ̭l

Pui tâ̭l hết tất Thiên Ki̒ Thiên Kwan

Chẩw wả tinh mươ̒ng

Tưở eenh nhắp khi̒w tang

Tưở ủn la̭i nhắp khi̒w kon

Ti kốn kâl kho̒ kâl khơng kổi khṷ

Kốn kă̒l khính kă̒l khơi

Tu tâ̒ng kâl di̭ ma̭ lớ

Tưở paw chă̭ch ngo̭n, tưở paw bố mṷi

Zoong dâi choong khoo̒ng tôn paw koo̭ng mṷi

Kẻw pớ dung kha̒ khẻw tha tôô̒ng na̒ Chiêm Don Ké Chơ̭

Xớc thơ̭ pên Pắc la̭i xé tô̭ cho tlo̒n

Xớc thơ̭ pên Dôông la̭i xé tô̭ cho tiê̒l cho tḙp

Ma̭ xớc kải ta̒n ôông thâ̒i ảw kép paw xe

Ma̭ pé kải we̒ thew khăw zḙl zḙl

Dố ngă̒i chỉn di̭ la̒ ngă̒i thôốch, ngă̒i môô̭ch di̭ la̒ ngă̒i lee̒nh

Kun Lang Tả Kâ̒n tẩng tṷn ká nha̒ mởi

Kun Lang Tả Kâ̒n tẩng tô̭ kải, tẩng tô̭ kon

Lêênh to̒n thăi ruô̭ng ké ngâ̭m

Lêênh khử lêênh ké

Ză̭m zé thá khḙw thá thui

Tả Kâ̒n páw chỉ wiê̒ng kha̒ ti raw búng hiḙ̂ng

Pảw chiểng wiê̒ng kha̒ ti raw búng rôô̭c

Ti hôốc kwêl chơ̒ kwêl tlêênh

Chỉ wiê̒ng kha̒ raw lêênh hôốc thuổng

- Tưở tinh kôô̒ng mươ̒ng fái ti teẻnh pải kải tlải tô̒l ză̭l

Teẻnh pải kải tlải tô̒l tươ̒ng

Tưở tinh tưở mươ̒ng ti lḙ̂ pải tlải tô̒l ză̭l tô̒l tươ̒ng

Hết tưở tinh kôô̒ng mươ̒ng paw kắp

Tả Kâ̒n lơ̭p pải

Lơ̭p hết mải tlước la̭i mải khăw

Dố la̒ dêênh khươ̭ la̒ dêênh pếp

Dêênh ti̭p dêênh to̭i

La̒ dêênh kho bỏi, kho thoóc nha̒ doo̭c nha̒ ngang

Na̭ la̒ dêênh nha̒ tlung daa̒ng tanh wăi, tanh ngươ̭

Dố la̒ dêênh nha̒ chưở tlu, chưở po̒

Dố la̒ dêênh nha̒ kho chưở kho chẳm, kho bẳm, kho kả, kho zả, kho zu̒

Dố la̒ dêênh nha̒ kho tlu̒, kho nang, kho wa̒ng, kho pa̭c, kho dác,

Kho xe lôông kôông keẻnh khé

Pổn fương Dôông, Tâi, Nam, Bắc

Tả Kâ̒n la̒ dêênh tṷn chỉn kwa̒, dêênh nha̒ chỉn ngăn

Pu̒ng ăn chổn ớ á mé chuô kỏ pa̒ wê̒l ngô̒i boỏng la̭i

Chuô kỏ ma̭i wê̒l ngô̒i boỏng pang

Chuô kỏ á ma̭i ta̒n na̒ng fâ̒n kơm xảw ra̭w

Páw la̒ pỉ tí cho Khang ản nhở la̭i bươ̒ ản hăi

Tí lảng zaw wê̒l ngă̒i (a̒ hơi) ma̭ ră̒ng ản nhở./


LÀM NHÀ CHO LANG CUN TÁ CẦN

Khi xưa, đời xưa

Cun lang Tá Cần ra làm Cun Kẻ Hàng, làm Lang Kẻ Chợ

Đã có đồ đạc để làm ăn

Nhưng chưa có đụnchín qua, chưa có nhà chín ngăn

Chưa có chỗ nằm, nơi ăn, chốn ở

Tháng bốn ông ấy cùng chấu vá dân mường đi phát nương

Tháng hai, tháng ba phát rẫy

Ngày nắng Cun lang Tá Cần đi đốt

Ngày đẹp ngày lành Cun lang Tá Cần đi trồng

Thấy dấu rùa đen ăn ngang

Thấy dấu rùa vàng ăn đi, ăn lại

Tưởng rằng cái dấu lợn lòi, muông hoãng

Sai bảo chấu vá dân mường đi đặt bẫy

Sáng mai cùng người dân mường đi đặt bẫy

Trói rùa cái buộc vào gốc cây nắng

Trói rùa vào rặng cây tơnh

Rùa van lạy

- Tâu ngài hỡi, lạy ngài à

Ngày ăn tôi làm gì cho tốn ớt

Ngài ăn tôi làm gì cho tốn cơm, tốn muối

Cho thêm bệnh, thêm tật

Ngài ăn tôi thì tôi chết chẳng có ích

Ngài giết tôi là cái chết suông

Ngài ra làm Cun Kẻ Hàng, làm Lang Kẻ Chợ đã có đụn chín qua hay chưa?

Đã có nhà chín ngăn, đã có chỗ nằm, nơi ăn chốn ở hay chưa?

Chưa có thì nhìn lấy thân tôi đây

Bốn chân tôi ấy là bốn cột nhà

Xương xống là đòn nóc

Xương sườn là rui, là mè

Hậu môn thành cửa vào, cửa ra

Nhìn thân tôi làm nên nhà ba ngăn chín vóng

Nghe nói như vậy Cun Lang Tá Cần

Mới cởi trói cho rùa trong gốc cây nắng, cây tơnh

Quay trở về

Về đến nhà Tá Cần bảo chấu tô già đi rao khắp xóm

Rao khắp xóm dưới làng trên, rao lên, gọi xuống

- Ai không có cơm cũng phải giã lúa giống

Ai không có cá phải tát đầm, tát ao

Ngày mai Tá Cần đi đốn cây chò, cây sưng trên núi

Để làm đụn chín qua, để làm nhà chín ngăn

Dậy sớm mai thức dậy

Tá Cần đánh ba hồi chiêng mười vang động hết đất thiên hào

Vang động hết đất Kinh kỳ Kẻ Chợ

Chấu vá dân mường

Người anh cầm rìu thẳng

Người em thì cầm rìu cong

Đi đốn cây chò, cây sưng trên núi

Rồi cây ấy đổ

Người vào chặt ngọn, người vào đục lỗ

Mang dây vào buộc lỗ

Kéo từ rừng già, kéo ra đồng ruộng

Rước thợ bên bắc lại xẻ cột cho tròn

Rước thợ bên đông lại xẻ cột cho bằng, cho đẹp

Rước các ông thầy áo kép vào đánh dấu

Thấy ngày chín là ngày tốt

Ngày một là ngày lành

Cun lang Tá Cần dựng nhà mới

Cun lang Tá Cần dựng cột cái, cột con

Lên đòn tay

Lên xà, lên kèo

Thả rui, thả mè

Tá Cần bảo viềng già đi rao khắp xóm

Rao khắp xóm dưới làng trên, rao lên, gọi xuống

- Hết dân mường phải đi lấy cỏ gianh trên đồi cao

Người binh mường đi lấy gianh đem về cho Tá Cần lợp mái

Lợp hết mái trước, lợp lại mái sau

Làm nên gác bếp

Làm nên kho muối, kho thóc, nhà dọc, nhà ngang

Làm nên nhà buộc voi, buộc ngựa

Làm nên nhà chứa trâu, chứa bò

Làm nên nhà kho đựng mắm, kho đựng cá, kho giá, kho dù

Làm nên nhà kho trầu, kho cau, kho vàng, kho bạc, kho nước, kho xe

Vách bốn bên đan nan lông công cánh xẻ

Tá Cần đã làm nên đụn chín qua, nhà chín ngăn

Chỗ nằm, nơi ăn, chốn ở

Nhưng chưa có bà về ngồi vóng trong

Chưa có nàng về ngồi vóng bên

Chưa có nàng nấu cơm, làm rượu

Kể như vậy cho Khang được nhớ, được hay

Để sáng mai về ngày Khang Ông hãy nhớ./.

 

 

 

 


 

KÁC TIN KHÁC


Pô̭ môô̭ch khổ ỉ ngiḙ̂ tlỉnh wê̒l tích tliḙ̂n Té tất, Té Tlởng Diểng, Chiê năm khảng, Té Kơ̒, Dác lṷt, Dác ka̭n ản pô̭ têểnh tloong Mo Mươ̒ng

Mâ̭n ngă̒i khâi hơ, tlơ̒i té tlước ớ tlêênh, tất té tha khăw ớ pên chơ̒. Tất kỏ mươ̒l mé tlơ̒i tlí kỏ chỉn cho dêênh tlơ̒i úp chăng tlo̭n tất, tă̭i chăng bươ̒ tất. Mḙ̂ Nhâ̒n ớ tlêênh tlơ̒i thuổng nă̭n tất kẩng dêênh khṷ, xổl tất mê̒m dêênh tô̒l khăw di̭ tlơ̒i pơ̭i tất mởi bươ̒ pơ̭i ha̒. Têểnh môô̭ch ngă̒i kỏ ản dố môô̭ch lwa̒i chuô hăi dẳi thên fổi zôổng pơ̭i ha̒, dớ dêênh tlởng Diểng. Tlởng Diểng ản ấp tloong hang khăw di̭ dớ dêênh kon mo̭l.

Tính Hwa̒ Bi̒nh – pu̒ng hô̭i tṷ ta̒n nét văn hwả, li̭ch xứ dôô̭c dảw, bán xắc: Ko̒n ma̭i ta̒n roỏng Mo Mươ̒ng tloong kuô̭c khôổng hôm măi

Mo la̒ thên hôốc kuố môô̭ch thế lwa̭i ngê̒ ngiḙ̂p, môô̭ch zi xán văn hwả kỏ tỉnh ngwiên hơ̭p baw gô̒m hwa̭t dôô̭ng tê̒w pơ̭i tỉn ngươ̭ng zân zan kôô̒ng văn hwả – văn ngḙ̂ zân zan, chí ản la̒ tloong tang ma pơ̭i môô̭ch khổ ngi lḙ̂ tỉn ngươ̭ng ngi lḙ̂ woo̒ng tơ̒i kuố mo̭l Mươ̒ng. Kôô̒ng pơ̭i mṷc dích la̒ tí tlẩn an kon mo̭l tlước ta̒n biển dôô̭ng ká nho la̭ ổm tăw, chít kôô̒ng pơ̭i la̒ ta̒n ngi lḙ̂ tlước khi zoong mo̭l chít wê̒l thể zởi mươ̒ng Ma.

Khới kôông xâi zư̭ng Khu khôông zan báw tô̒n Zi xán văn hwả Mo Mươ̒ng tê̒w pơ̭i zu li̭ch ớ xa̭ Hơ̭p Foong

Pân khởm ngă̒i 8/1, WBNZ hwiḙ̂n Kaw Foong tố tlức Lḙ̂ khới kôông Zư̭ ản Khu khôông zan báw tô̒n Zi xán văn hwả Mo Mươ̒ng tê̒w pơ̭i zi̭ch bṷ zu li̭ch ớ xa̭ Hơ̭p Foong. Zư̭ puối lḙ̂ kỏ dôô̒ng chỉ Bu̒i Văn Thẳng, Fỏ Chú ti̭ch Hô̭i dôô̒ng Nhân zân tính; da̭i ziḙ̂n lă̭nh da̭w ta̒n xớ, ban, ngă̒nh kôô̒ng hwiḙ̂n Kaw Foong…