Ủn Hơ̒ I Zu ớ xỏm Hang Kiê, xa̭ Hang Kiê (Mai Châw) tư̭ thăi thêw ta̒n hwa văn khỏ, kâ̒w ki̒ tlêênh wẳl thố kấm.

Thew kha̒ la̒ng Xu̒ng A Lử, kha̒ la̒ng ớ xỏm Thung Ma̒i thi̒ wiḙ̂c mo̭l ỉ pả tư̭ hăi dẳi tí la̒ wẳl cho mêê̒nh têểnh ka̭ lêênh 10 thuối la̒ môô̭ch tliê̒n thôổng kuố dôô̒ng ba̒w zân tôô̭c Môông ản chwiê̒n la̭i pớ tư̒ tơ̒i măi. Cho têênh zấp ni̒, zu̒ diê̒w kiḙ̂n kinh tể fát tliến, pâ̭w kỏ thế mo̭l ta̒n lwa̭i wẳl ảw băl khă̭n mé dôô̒ng ba̒w i kử zư̭ la̭i pơ̭i fát hwi tliê̒n thôổng ni̒. Dổi pơ̭i mo̭l Môông, ít nhất ỉ pả i fái tư̭ mêê̒nh hăi thêw cho mêê̒nh môô̭ch bô̭ tlang fṷc zân tôô̭c.

Chăng tlí zi̒n zư̭ mo̒ thơ̒i zan kwa, dôô̒ng ba̒w zân tôô̭c Môông ớ ta̒n xa̭ Hang Kiê, Pa̒ Ko̒ i ta̒ fát hwi bán xắc văn hwả gẳn pơ̭i fát tliến zu li̭ch, zoong văn hwả tlớ thă̒nh xán fấm zu li̭ch hấp zâ̭n, la̒ dôô̭ng lư̭c fát tliến kinh tể - xa̭ hô̭i diḙ̂ fương. Wiḙ̂c ni̒ tang nả mo̭l zân 2 xa̭ la̒ thă̒nh kôông tảng kế pă̒ng mô hi̒nh zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng. Kế têểnh nhơ mô hi̒nh homestay kuố za di̒nh Xu̒ng I Muổ ớ xa̭ Hang Kiê. La̒ zu li̭ch pớ năm 2012, pan tâ̒w za di̒nh kải tlí tỏn kheéch ngí zươ̭ng. Khăw tư̒ năm, ản dố kheéch têểnh Hang Kiê chăng tlí tí ngí zươ̭ng mo̒ ko̒n thi̒m hiếw văn hwả bán diḙ̂, kải Muổ i ta̒ ngẳm tha ỉ di̭nh bớ môô̭ch khôông zan báw tô̒n văn hwả zân tôô̭c Môông tí zu kheéch ản tlái ngiḙ̂m ta̒n kôông wiḙ̂c, kuô̭c khôổng tơ̒i thươ̒ng nhơ thêw, wḙ xáp oong, la̒ lú hoo̭ng, nhuô̭m pái, la̒ chẩi zỏ… 

Tí la̒ ỉ tướng ni̒, tâ̒w năm 2024, Xu̒ng I Muổ pắt tâ̒w xâi Nha̒ báw tô̒n khôông zan văn hwả zân tôô̭c Môông, zấp ni̒ tang khắp ản la̒ xoong. Tlêênh ziḙ̂n tích 2.000m², nă̒m ớ khân khươ̭ wâ̒n mâ̭n, wâ̒n ta̒w kôô̒ng pơ̭i hơn 200 hiḙ̂n bâ̭t ản tlưng pă̒i, Xu̒ng I Muổ ko̒n cho dố la̒ la̭i ta̒n ngê̒ tliê̒n thôổng kuố zân tôô̭c Môông nhơ: khu lo̒ ze̒n khắch, nha̒ xe lam chuông pái, nha̒ la̒ chẩi, nha̒ nổ ha̭w lế… Wa̒i báw tô̒n, zi̒n zư̭ ngê̒ tliê̒n thôổng, nơi ni̒ ko̒n tlưng pă̒i ta̒n kố bâ̭t zất kwỉ kuố mo̭l Môông nhơ bô̭ khăn, wẳl kố ản chuông kâ̒w ki̒, kôông fu; ta̒n bâ̭t zṷng,dô̒ zu̒ng xnh hwa̭t thuối tơ̒i ha̒ng tlăm năm… Di̭ la̒ ta̒n hiḙ̂n bâ̭t bô zả chăng tlí wê̒l zả tli̭ bâ̭t chất mo̒ ko̒n ớ zả tli̭ văn hwả, báw tô̒n. Kôô̒ng pơ̭i wiḙ̂c bổ tlỉ hơ̭p lỉ, nơi ni̒ i ta̒ tlớ thă̒nh miểng thu hút zu kheéch ha̒ng tâ̒w ớ Hang Kiê.

Chăng tlí ớ dôô̒ng ba̒w zân tôô̭c Môông, thew dôô̒ng chỉ Ngâ̒n Văn Twẩn, Tlướng Foo̒ng Văn hwả pơ̭i Thôông tin hwiḙ̂n Mai Châw: la̒ hwiḙ̂n bu̒ng kaw kỏ 7 zân tôô̭c tê̒w kôô̒ng khôổng, za̒w bán xắc văn hwả, ta̒n năm kwa, Mai Châw i ta̒ khai thác tiê̒m năng wê̒l kắnh kwan thiên nhiên pơ̭i văn hwả dâ̭m bán xắc thu hút zu kheéch têểnh tham kwan, ngí zươ̭ng, tơ̒ng pước zoong zu li̭ch tlớ thă̒nh ngă̒nh kinh tể mṷi nhoo̭nh tloong di̭nh hưởng fát tliến kinh tể - xa̭ hô̭i diḙ̂ fương. Cho dêênh, thơ̒i zan kwa, kấp wí, tlỉnh kwiê̒n diḙ̂ fương dă̭c biḙ̂t kwan tâm wiḙ̂c zư̭ zi̒n pơ̭i fát hwi zả tli̭ văn hwả tliê̒n thôổng kuố zân tôô̭c. Kôô̒ng pơ̭i ỉ thức zư̭ zi̒n bán xắc văn hwả tê̒w la̒ pơ̭i fát tliến zu li̭ch. Tloong di̭, Hwiḙ̂n wí ban hă̒nh Ngi̭ kwiết khổ 15-NQ/HU, ngă̒i 10/1/2020 wê̒l báw tô̒n bán xắc văn hwả ta̒n kác zân tôô̭c tlêênh diḙ̂ pa̒n zai dwa̭n 2020 - 2025, tâ̒m ngỏ têểnh năm 2030. Ha̒ng năm, tố tlức ta̒n lḙ̂ hô̭i. Nối bâ̭t i ta̒ fṷc zư̭ng lḙ̂ hô̭i Xên Mươ̒ng kuố zân tôô̭c Thải. Kấp wí, tlỉnh kwiê̒n ta̒n xa̭, thi̭ tlẩn tlủ tloo̭ng kôông tác báw tô̒n ta̒n zả tli̭ văn hwả bâ̭t thế, nhất la̒ zư̭ zi̒n tlang fṷc, ta̒n la̒n diḙ̂w zân ka, zân bṷ, zwi tli̒ ta̒n khung chuông pái, zư̭ la̭i ản nếp nha̒ khaa̒nh tliê̒n thôổng…

Kôô̒ng pơ̭i ta̒n kắch la̒ tlêênh i ta̒ zúp cho zu kheéch kỏ ản tlái ngiḙ̂m wê̒l bán xắc văn hwả zân tôô̭c, kôô̒ng pơ̭i biển văn hwả tlớ thă̒nh ta̒n xán fấm zu li̭ch dôô̭c dảw, hấp zâ̭n. Pớ wiḙ̂c zư̭ zi̒n, fát hwi bán xắc văn hwả, ngă̒i 19/2/2024, ngḙ̂ thwâ̭t muổ Keng Loỏng kuố zân tôô̭c Thải binh zư̭ ản tlaw bă̒ng kôông nhâ̭n la̒ zi xán văn hwả fi bâ̭t thế kuốc za. Keng Loỏng la̒ môô̭ch tloong ta̒n xinh hwa̭t văn hwả zân zan dă̭c xắc, tê̒w pơ̭i tơ̒i khôổng kuố kôô̭ng dôô̒ng mo̭l Thải, hwiḙ̂n Mai Châw lô tơ̒i. Tloong xán xwất nôông ngiḙ̂p têểnh ta̒n ngi lḙ̂, tỉn ngươ̭ng, foong tṷc kuố dôô̒ng ba̒w tê̒w ản xứ zṷng Keng Loỏng. Keng Loỏng tlớ thă̒nh mỏn ăn tinh thâ̒n chăng thế thiểw, tảng kế tloong ta̒n zi̭p lḙ̂ hô̭i nhơ: Lḙ̂ mơ̒ng kơm mởi; lḙ̂ hô̭i Xên bán, Xên mươ̒ng; lḙ̂ Chả Chiêng; Thết ngwiên dản… kóp fâ̒n nuôi zươ̭ng kốt kắch, tâm hô̒n kuố mo̭l Thải. Ớ ta̒n pu̒ng zu li̭ch kôô̭ng dôô̒ng nhơ ta̒n kác bán: Lác, Pom Koo̭ng, Văn, Bước… tê̒w kỏ dô̭i văn ngḙ̂ fṷc bṷ zu kheéch, tloong di̭ Keng Loỏng la̒ tiết mṷc thu hút ản kwan tâm kuố zu kheéch, nhất la̒ kheéch nước wa̒i.