(HBDT) - Thew li̭ch xứ la̒ng Kwe̒n Thi̭ thuô̭c xa̭ Kaw Zương, hwiḙ̂n Lương Xơn ản khai xinh va̒i tlăm năm tlước. Dâ̒w tiên la̒ng chí kỏ 7 hô̭ bớ dươ̭c khác wê̒l an kư lâ̭p ngiḙ̂p. Khâw rỉ fát chiến thee̒nh la̒ng kỏ thên la̒ la̒ng Tla̭i Mít, ka̭ ni̒ la̒ Kwe̒n Thi̭. Kắch ni khwáng 300 năm, nhan zân la̒ng Kwe̒n Thi̭ xâi zư̭ng di̒nh la̒ng dớ fṷng thơ̒ kác vi̭ thâ̒n Tán Viên Xơn, Kun Tlươ̒ng Thung, Thee̒nh Wa̒ng la̒ng.
Lḙ̂ hô̭i chiê̒n thôổng di̒nh la̒ng Kwe̒n Thi̭
Ó chí
la̒ dươ̭c xinh hwa̭t tỉn ngươ̭ng zân zan, di̒nh la̒ng la̒ dươ̭c hô̭i ho̭p, ba̒n
wiḙ̂c la̒ng kuố ngươ̒i zân. Di̒nh ản xâi zư̭ng khươ keẻnh dôô̒ng ngỏ wê̒l
hưởng nam. Khả dôông, tâi, bắc kỏ khṷ dả bôl baw bo khuôn viên la̒ng.
Di̒nh la̒ng Kwe̒n Thi̭ ản vớ rôô̭ng gô̒m 7 zan, kỏ hâ̭w kung, xâi zư̭ng
bă̒ng gô̭ kwỉ. Thew thơ̒i zan, nha̒ di̒nh bi̭ thuổng kấp. Năm 1996, nhân zân
la̒ng Kwe̒n Thi̭ da̒ doỏng kóp kôông khức, thiê̒n kuố xâi zư̭ng la̭i di̒nh
ta̭i dươ̭c ku dớ thơ̒ kác vi̭ thâ̒n, Tán Viên Xơn va̒ Thee̒nh Wa̒ng la̒ng.
Tloong năm di̒nh la̒ng Kwe̒n Thi̭
tốchức 5 ngă̒i lḙ̂ chỉnh, tloong rỉ lḙ̂ dâ̒w xwân baw ngă̒i 12 khảng
chiêng ha̒ng năm ản tố chức tlang tloo̭ng, gô̒m fâ̒n lḙ̂ tố chức rước
bát hương kuố nga̒i wê̒l di̒nh Ká. Fâ̒n hô̭i tố chức dôông bui kỏ kác
tlo̒ chơi zân zan, hát dổi, kác hwa̭t dôô̭ng văn ngḙ̂, thế thaw. Baw ngă̒i
4/4 âm li̭ch, di̒nh la̒ng tố chức lḙ̂ kâ̒w dác ma̭, kỏ ôông Tư̒ kủng khẩn
cho mươ thwâ̭n xỏ hwa̒, muô̒ ma̒ng tốt tươi. Ngă̒i 12/6 âm li̭ch la̒ lḙ̂
thuổng dôô̒ng, Tư̒ kủng khẩn xin fáp
thân linh, tlơ̒i dất xoong zâm mḙ̂ thuổng kẩl. Ngă̒i 18/8 âm li̭ch la̒ lḙ̂
thướ lả lo̭. Khi̒ ni̒ lo̭ dang thơ̒i ki̒ ửng kải, hăi bi̭ bêḙ̂nh fả ha̭i.
Zân la̒ng la̒ lḙ̂ kâ̒w mươ thwâ̭n xỏ hwa̒, chăng kỏ khu bêḙ̂nh fả ha̭i muô̒
ma̒ng. Ngă̒i 12/10 âm li̭ch la̒ lḙ̂ kơm mởi. Baw thơ̒i diếm ni̒, lo̭ bắt
dâ̒w hải wê̒l nha̒. Ni la̒ lḙ̂ kảm ơn tlơ̒i dất, thâ̒n linh da̒ fu̒ hô̭ cho
muô̒ ma̒ng bô̭i thu, zân la̒ng la̒ ăn thi̭nh vươ̭ng, meḙnh khwé.
Ngỏ paw tlang fṷc mo̭l ỉ pả, kỏ thế ản dố ta̒n nét văn hwả kuố zân tôô̭c Mươ̒ng, Thải, Zaw, Môông…
Tloong 2 ngă̒i 12 – 13/4 (tức ngă̒i 15 – 16/3 âm li̭ch), thi̭ tlẩn Vṷ Bán, hwiḙ̂n la̭c Xơn tố tlức lḙ̂ hô̭i dê̒ Tlươ̒ng Kha̭ năm 2025. Lḙ̂ hô̭i ản la̒ la̭i pớ năm 2019, tố tlức di̭nh ki̒ 3 năm/lâ̒n tí dáp ửng nhu kâ̒w văn hwả, tinh thâ̒n kuố mo̭l zân, kóp fâ̒n báw tô̒n pơ̭i fát hwi zả tli̭ zi xán.
Văn hwả Mươ̒ng la̒ môô̭ch fâ̒n chăng thế thiểw tloong pức tlănh tư̒ mă̒w kuố nê̒n văn hwả Viḙ̂t Nam. Ngẳm ản ho̭ zả tli̭ kuố zi xán, tloong nô̭ lư̭c báw tô̒n zi xán văn hwả Mươ̒ng, tư̒ kả nhân i ta̒ toỏng kóp tảng kế. Pớ ta̒ lô, ta̒n mo̭l dam mê văn hwả Mươ̒ng i ta̒ la̒ tư̒ hwa̭t dôô̭ng báw tô̒n, kóp fâ̒n zư̭ zi̒n kho ta̒ng zi xán văn hwả bươ̭t thơ̒i zan.
Zân tôô̭c Mươ̒ng la̒ môô̭ch tloong ta̒n zân tôô̭c thiếw khổ ká ớ Viḙ̂t Nam, tâ̭p tlung tlú iểw ớ tính Hwa̒ Bi̒nh. Văn hwả Mươ̒ng tính Hwa̒ Bi̒nh la̒ kho ta̒ng zi xán foong fủ, cho dố bán xắc dôô̭c dảw kuố zân tôô̭c Mươ̒ng. Kôô̒ng pơ̭i hơn 63% zân khổ kuố tính la̒ mo̭l Mươ̒ng, zân tôô̭c Mươ̒ng i ta̒ xán xinh pơ̭i zư̭ ản tư̒ zả tli̭ văn hwả dă̭c xắc, la̒ dêênh bán xắc tluổ. Zi xán văn hwả kuố mo̭l Mươ̒ng Hwa̒ Bi̒nh la̒ ta̒i xán bô zả, la̒ kốt kuố bán xắc zân tôô̭c, cho dố ản tơ̒i khôổng tinh thâ̒n foong fủ kâ̒n ản báw tô̒n pơ̭i fát hwi tloong tơ̒i khôổng hiḙ̂n da̭i.
Ngă̒i 26/3/2025, Hô̭i dôô̒ng bi̒nh cho̭n, tôn binh tác fấm văn hoo̭c, ngḙ̂ thwâ̭t tiếw biếw xwất xắc 50 năm khăw ngă̒i dất nước thôổng nhất (30/4/1975 - 30/4/2025) ban hă̒nh thôông bảw khổ 35/TB-HĐBC wê̒l kết kwá bi̒nh cho̭n pơ̭i dê̒ kứ tôn binh tác fấm văn hoo̭c, ngḙ̂ thwâ̭t tính Hwa̒ Bi̒nh tiêw biếw xwất xắc 50 năm khăw ngă̒i dất nước thôổng nhất Thew di̭, la̒ kể hwă̭ch kuố Ban thươ̒ng bṷ Tính wí pơ̭i WBNZ tính Hwa̒ Bi̒nh wê̒l ta̒n hwa̭t dôô̭ng tôống kết 50 năm nê̒n văn hoo̭c, ngḙ̂ thwâ̭t Viḙ̂t Nam khăw ngă̒i dất nước thoỏng nhất, tloong di̭ tố tlức bi̒nh cho̭n, tôn binh tác fấm văn hoo̭c, ngḙ̂ thwâ̭t tiêw biếw, xwất xắc 50 năm.
Tlỉnh thức bớ kướ pớ khảng 2/2025, Khu zu li̭ch xinh thải Ngo̒l Hwa̒ (PriorBay Resort) thuô̭c xa̭ Xuổi Hwa (Tân La̭c) thu hút zu kheéch têểnh khảm fả, tlái ngiḙ̂m ta̒n xán fấm zu li̭ch dắng kấp, dôô̭c dảw pơ̭i hấp zâ̭n.