(HBDT) – Thew Kwi hwă̭ch tôống thế fát chiến Khu zu li̭ch kuốc za hô̒ Hwa̒ Bi̒nh dêểnh năm 2030 fân khu Ngo̒i Hwa thuô̭c xa̭ Ngo̒i Hwa (Tân La̭c). Ni la̒ fân khu tluung tâm kuố Ku zu li̭ch hô̒ Hwa̒ Bi̒nh, kỏ kác hwa̭t dôô̭ng zu li̭ch chỉnh, kỏ khôông zan mang tỉnh bưiếw tươ̭ng dă̭c chưng kuố Khu zu li̭chhô̒ Hwa̒ Bi̒nh. Fân khu kỏ ziḙ̂n tích 1.200 ha ản kwi hwă̭ch xâi zư̭ng kác khu ngí zươ̭ng xinh thải ven hô̒, kheéch xa̭n, nha̒ ha̒ng, kôông viên chwiên dê̒, khu thế thaw zả ngwa̭i, thế thaw chơ̒ dác, tlang tla̭i xinh thải kết hơ̭p ngí zươ̭ng.
Môô̭ch ngoóc vi̭nh Ngo̒i Hwa, xa̭ Ngo̒i Hwa, hwiḙ̂n Tân La̭c
Dêểnh ka̭ ni̒, khu vư̭c xa̭ Ngo̒i Hwa kỏ 7 nha̒ dâ̒w tư ngiên kửw, kháw xát, thư̭c hiḙ̂n dâ̒w tư tôống ziḙ̂n tích 1.714,215ha. Tloong rỉ UBND tính da̒ kwiết di̭nh chú chương dâ̒w tư cho 3 zư̭ ản, gô̒m: Zư̭ ản Khu ngí zươ̭ng va̒ zu li̭ch xinh thải hô̒ Hwa̒ Bi̒nh kỏ ziḙ̂n tích xứ zṷng mă̭t dất 304,9 ha, vổn dăng kỉ dâ̒w tư 800 tí dôô̒ng; zư̭ ản Khu zu li̭ch xinh thải Ngo̒i Hwa vởi ziḙ̂n tích xứ zṷng dất 304,9 ha, vổn dăng kiỉ dâ̒w tư 474,719 tí dôô̒ng, zư̭ ản Khu zu li̭ch xinh thải V’Star- Ngo̒i Hwa kỏ ziḙ̂n tích xứ zṷng dất 183,55ha, vổn dăng kỉ dâ̒w tư 125 tí dôô̒ng. Kỏ 2 zư̭ ản dang lâ̭p hô̒ xơ chú chương dâ̒w tư la̒ zư̭ ản Khu zu li̭ch xinh thải hô̒ Gươm – Sông Đa̒ va̒ zư̭ ản khu zu li̭ch xinh thải ngí zươ̭ng Hô̒ Tiên – Ngo̒i Hwa. 2 zư̭ ản dang tloong kwả chi̒nh ngiên kửw, kháw xát la̒ zư̭ ản Khu zu li̭ch xinh thải, thế thaw, bui chơi zái chỉ Thung Nai – Hwa̒ Bi̒nh va̒ khu zu li̭ch xinh thải thung lṷng Hwa Da̒w.
Vởi kác zư̭ ản da̒ ản UBND tính fê zwiḙ̂t chú chương dâ̒w tư da̒ chú dôô̭ng fổi hơ̭p vởi chỉnh kwiê̒n va̒ diḙ̂ fương ku̒ng kác kơ kwan chức năng do da̭c, kiếm dểm ziḙ̂n tích va̒ tố chức thư̭c hiḙ̂n dê̒n bu̒ zái foỏng mă̭t bă̒ng thew kwi di̭nh kuố Nha̒ nước. Tiển hă̒nh kác bước lâ̭p kwi hwă̭ch chi tiết 1/500; lâ̭p bảw kảw deẻnh zả tác dôô̭ng môi tlươ̒ng va̒ thư̭c hiḙ̂n kác thú tṷc chiến khai thew kwi di̭nh. Kác nha̒ dâ̒w tư dang lâ̭p hô̒ xơ chú chương dâ̒w tư dớ hwa̒n thiḙ̂n hô̒ xơ chi̒nh kơ kwan chức năng thấm di̭nh, chi̒nh kấp kỏ thấm kwiê̒n ban hă̒nh.
Nểw kác zư̭ ản tlêênh khởm ản chiến khai thư̭c hiḙ̂n va̒ wiḙ̂c nơng kấp tiển dươ̒ng 435 bớ TF Hwa̒ Bi̒nh di vi̭nh Ngo̒i Hwa kết nổl khu lo̭i Khu zu li̭ch hô̒ Hwa̒ Bi̒nh, tôống chiê̒w za̒i 21,18km ku̒ng bển thwiê̒n Ngo̒i Hwa hwa̒n thă̒nh tloong năm 2020, thi̒ diếm zu li̭ch vi̭nh Ngo̒i Hwa xa̭ kỏ khu ngí zươ̭ng chất lươ̭ng kaw kấp vởi kác kheéch xa̭n da̭t tiêw chwấn 4 khaw, ku̒ng kác zi̭ch vṷ ngí zươ̭ng, bui chơi zái chỉ kaw kấp. Vi̭nh Ngo̒i Hwa xḙ tlớ thee̒nh tluung tâm zu li̭ch kuố Khu zu li̭ch hô̒ Hwa̒ Bi̒nh, thu hút nhê̒w zu kheéch dêểnh tham kwan, ngí zươ̭ng va̒ la̒ môô̭ch tloong nhửng diếm zu li̭ch kwan tloo̭ng, kóp fâ̒n khởm dươ Khu zu li̭ch hô̒ Hwa̒ Bi̒nh da̭t kác tiêw chỉ tlớ thee̒nh Khu zu li̭ch kuốc za.
Twẩn Hu̒ng (Fo̒ng Kwán lỉ Zu li̭ch – Xớ VH-TT&DL)
Năm hoo̭c 2023 - 2024, Tlươ̒ng mâ̒m non Bắc Xơn, xa̭ Hu̒ng Xơn, hwiḙ̂n Kim Bôi kỏ 247 dét, chiê thă̒nh 11 nhỏm, lớp. Nha̒ tlươ̒ng kỏ 36 kản bô̭ kwán lỉ, zảw biên, nhân biên; 96,4% dét la̒ mo̭l zân tôô̭c Mươ̒ng pơ̭i zân tôô̭c Zaw. Pên keḙnh la̒ tốt kôông tác chăm xoóc, zaw zṷc dét kon thẻw dủng kwi di̭nh, nha̒ tlươ̒ng ko̒n ta̭w dẩw ẩn pơ̭i mô hi̒nh zi̒n zư̭, fát hwi bán xắc văn hwả Mươ̒ng.
Tơ̒ng kỏ ka̭ thew zoo̒ng thơ̒i zan, tư̒ nét văn hwả dă̭c xắc kuố zân tôô̭c Mươ̒ng ớ tlước ngwi kơ mai môô̭ch thất chwi̒ê̒n. Kôô̒ng pơ̭i ta̒n diḙ̂ fương tlong tính. Kấp wí, tlỉnh kwiê̒n hwiḙ̂n La̭c Xơn tliến khai zái fáp dôô̒ng bô̭ tí báw tô̒n pơ̭i fất hwi zi xán văn hwả (ZXVH).
Nểw nhơ Tân La̭c ản koi la̒ bu̒ng lo̭I kuố kải nôi văn hwả Mươ̒ng Hwa̒ Bi̒nh thi̒ xa̭ ớ Foong Fủ la̒ thú fú văn hwả Mươ̒ng kuố hwiḙ̂n Tân La̭c. La̒ng Mươ̒ng Lwi̭ Ái, xa̭ Foong Fủ - pu̒ng ko̒n lưw zư̭ ản hâ̒w nhơ ko̒n ngwiên bán foong tṷc tâ̭p kwản tloong tơ̒i khôổng kuố mo̭l Mươ̒ng Pi. Hwiḙ̂n Tân La̭c i ta̒ lươ̭ cho̭n xỏm Lwi̭ Ái tí xâi zư̭ng khôông zan báw tô̒n văn hwả zân tôô̭c Mươ̒ng. Hwiḙ̂n tang cheenh thú xư̭ kwan tâm úng hô̭ kuố tính, tê̒w pơ̭i ta̒n dơn bi̭ liên kwan xâi zư̭ng kwi hwă̭ch báw tô̒n khôông zan văn hwả Mươ̒ng tê̒w pơ̭i fát tliến ta̒n xán fấm zu li̭ch, kái thiḙ̂n tơ̒i khôổng mo̭l zân.
Tư̒ lâ̒n tô̭l eenh tloong ta̒n xư̭ kiḙ̂n văn hwả kuố tính, kuố hwiḙ̂n pơ̭i ớ khu mo̭l mươ̒ng Vôi, thi̭ tlẩn Pa Ha̒ng Dô̒i (La̭c Thwí) pơ̭i bai tlo̒ biên da̭w ta̒n tiết mṷc văn ngḙ̂. Khânh ni nhất, eenh tlư̭c tiếp biếw ziḙ̂n ớ Lḙ̂ khai hô̭i chuô̒ Tiên năm 2024, xa̭ Fủ Ngiḙ̂… Ngḙ̂ nhân Ưw tủ ko̒n éw thuối Ngwiḙ̂n Mă̭nh Twẩn ka̭ no̒ i tí la̭i cho ta̒n tôi ẩn tươ̭ng wê̒l môô̭ch ngḙ̂ xi̭ pui pé, tâm hwiết, ta̒i năng, kỏ tư̒ toỏng kóp tloong xưw tâ̒m, khôi fṷc pơ̭i báw tô̒n ta̒n zả tli̭ văn hwả zân tôô̭c.
Kôô̒ng pơ̭i lơ̭i thể wê̒l diê̒w kiḙ̂n tư̭ nhiên, zi tích li̭ch xứ, văn hwả, zănh lam thẳng kắnh, ta̒n năm kwa, hwiḙ̂n Kaw Foong i ta̒ tliến khai dôô̒ng bô̭ ta̒n zái fáp khai thác tiê̒m năng tí fát tliến zu li̭ch. Ban Chấp hă̒nh Dáng bô̭ hwiḙ̂n (khwả XXVII) ban hă̒nh Ngi̭ kwiết khổ 04-NQ/HU, ngă̒i 22/11/2017 wê̒l fát tliến zu li̭ch hwiḙ̂n zaw dwa̭n 2017 - 2020, di̭nh hưởng têểnh năm 2030.
Mai Châw la̒ hwiḙ̂n vuu̒ng kaw, nhêw zân tôô̭c khinh khôổng nhơ Thải, Mươ̒ng, Kinh, Zaw, Môông… Mối zân tôô̭c kỏ nét văn hwả riêng ta̭w rêênh xư̭ da za̭ng, dôô̭c dảw. Xác di̭nh ản thể meḙnh kuố diḙ̂ fương, hwiḙ̂n Mai Châw luôn kwan tâm báw tô̒n, zư̭ zi̒n va̒ fát hwi zả tli̭ văn hwả kác zân tôô̭c dớ văn hwả tlớ thee̒nh "do̒n nuô̒ng” fát chiến zu li̭ch, bớ rỉ fát chiến kinh tể – xa̭ hô̭i, nơơng kaw dơ̒i khôổng nhân zân.
